Manası bilinmeden yapılan ibadetler geçersiz midir?

"Anlamadan ibadet eden gece ev yapıp da gündüzün yıkan kişi gibidir." veya
"Manasını düşünmeden okumak olmaz."
- Bu gibi rivayetlere göre, manası bilinmeden yapılan ibadetlerin durumu nedir?

Değerli kardeşimiz,

Bu gibi hadis rivayetlerindeki ifadeler -sahih olmak şartıyla- insanı her an uyanıklığa sevk etmeye, gafletten uzaklaştırmaya yöneliktir. Örneğin;

“Mescidin komşusu olan kimsenin namazı ancak mescitte geçerli olur.”

mealindeki hadis, “evde kılınan namazın geçerli olmayacağı” şeklinde değil, “mükemmel / arzulanan bir namaz olmayacağı” şeklinde algılanmıştır.

Burada da “yapıp-yıkma” misalini, “ibadeti temelden yıkma” anlamında değil de “mükemmel şeklinin yıkımı” manasında anlamak lazımdır. Çünkü, lafızlar binadaki birer tuğla gibi, manalar ise o tuğlaların -iç yapısına paralel olarak oluşan- sağlamlığını simgeler. Çürük, içi boş tuğlalardan yapılan bina mükemmel bir bina olmadığı gibi, manayı algılamakla içi doldurulmamış lafızlardan yapılan bir ibadet bünyesi de mükemmel değildir.

Şu bir gerçektir ki, manasını kavrayarak Kur’an veya başka zikir dualarını okumak, manasını kavramadan okumaktan çok farklıdır. Fakat, İmam Gazalî’nin ifade ettiği gibi, “Gafletle de olsa Allah’ı zikretmek.” faydadan boş değildir.

Şu da bir gerçektir ki, iki okuyuşu birbirinden ayıran şey yalnız manayı bilmek değil, samimiyet, ihlas gibi faktörler de önem arz etmektedir.

Son sözümüz şudur ki, Cennete müşteri isek, onu satın almak için gereken çabayı harcayalım. O halde, cennetin anahtarı hükmünde olan -hiç olmazsa namazda okuduğumuz- Kur’an, teşehhüd ve tesbihlerin manasını öğrenmemenin hangi mazereti olabilir?

İlave bilgi için tıklayınız: 

- Anlamını bilmediğimiz dua ve ibadetlerin kabul olacağı konusu...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet