Haris ve Hemmam isimlerinin özelliği nedir ki, hadiste en sadık isimler olarak bildirilmiştir?

Ebu Vehb El-Cüşemi´nin anlattığına göre Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuşlardır: "Allah'ın en çok sevdiği isimler Abdullah ve Abdurrahman'dır. En sadık olanları da Haris ve Hemmam isimleridir. En çirkinleri de Harb ve Mürre isimleridir." - - Neden en sadık isimler Haris ve Hemmam'dır? - Bu iki kelimenin anlamları nedir?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadisin aslı ve meali şöyledir:

تَسَمَّوْا بِأَسْمَاءِ الْأَنْبِيَاءِ، وَأَحَبُّ الْأَسْمَاءِ إِلَى اللَّهِ عَبْدُ اللَّهِ، وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ، وَأَصْدَقُهَا حَارِثٌ، وَهَمَّامٌ، وَأَقْبَحُهَا حَرْبٌ وَمُرَّةُ

(Çocuklarınızı) Peygamberlerin isimleriyle isimlendiriniz. Allah’ın en sevdiği isimler Abdullah ve Abdurrahman'dır. -İnsanlar açısından anlamı- en sadık/en doğru olan isimler, Haris ve Hemmam’dır. En Kötü isimler ise, Harb ve Mürre’dir. (bk. Ebu Davud, Edeb, 69)

Bunun sebebi şudur:

İlk iki isim Allah’a ve Rahman’a kulluğu ifade etmektedir. Bu ise, insanların yaratılış gayesidir.

Diğer iki isimden; Haris kelimesi, eken, çalışan, kazanç elde eden anlamındadır. Bu ise, insan için en doğru bir anlam ifade etmektedir. Çünkü insan her an dünya veya ahiretle ilgili bir şeyler kazanmaya çalışmakla, onları dünya veya ahiret tarlasında ekmekle meşguldür ve olmalıdır.

“Kim âhiret kazancını isterse, biz onun kazancını artırırız. Kim de dünya kazancını isterse, ona da dünyadan bir şey veririz. Fakat onun âhirette hiçbir nasibi olmaz.” (Şura, 42/20)

mealindeki ayette de insanın dünya veya ahiretle ilgili kazanımlar elde etmeye yönelik çabasına vurgu yapılmaktadır.(Ebu Davud, Edeb, 69)

Hemmam kelimesi ise, sorumluluğunu idrak eden, fazla himmetli, gayretli anlamına gelir. İnsanoğlunun -genellikle- sürekli bir meşguliyet içerisinde olması, bir şeyden sonra başka bir şeye gayret etmesi, onun bu ismin anlamıyla olan uygunluğunu göstermektedir.

Son iki ismin çirkinliği ise, yine onların anlamlarından kaynaklanmaktadır. Çünkü Harb savaş demektir. Savaş insanların tabii hallerini değil, olağanüstü bir durumu ve birçok üzüntü ve sıkıntıları barındırmaktadır.

Mürre kelimesi ise, acı manasına gelir. Acılar, kederler, üzüntüler elbette insan için arzulanmayan hususlardır. (İbn Hacer, 10/578; bk. Niyazi Beki, Kur’an’daki İsimlerin Esrarı,Zafer yayınları, İst. 2008)

Özetle; sorudaki iki isim, insana -dünya ve ahiret işlerinde- çalışmayı, kazanmayı, tembellikten uzak durmayı hatırlattığı için, -manaları itibariyle- doğru birer rehber, sadık birer uyarıcı hükmündedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet