Muayene ve tedavi görmek için, erkek veya kadın gayri müslim (Hristiyan, Yahudi) doktorlara gidebilir miyim?

Yabancı uyrukluyum, Makedonya'da yaşıyorum, evliyim bir süredir çocuk istiyoruz, olmuyor? Maddi durumumuz çok çükür iyi. Muayene olmak ve de gerekirse tedavi görmek için erkek veya kadın Makedon (Hristiyan) doktorlara gidebilir miyim (günah mı)? Yoksa İstanbul'a bir Müslüman doktora gitmem mi gerekiyor? Şimdiye kadar hep İstanbul'a gittim muayene için. Çünkü günah diye duydum ve vicdanen rahatsız olmamak için böyle yaptım. Bu konuya açıklık getirirseniz sevinirim? Erkek doktor kadın hastaya bakabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Zaruretin çeşitleri, tarifleri vardır; bir kısmını nakledelim:

a) Can veya organ helakinden endişe etmek;

b) Ölüm veya şiddetli hastalık veya onun artmasından veya uzamasından veya arkadaşlardan geri kalmaktan endişe etmek, zarurettir. Bu gibi hallerde kendini kurtarmak için, haram olan şey helal olur (Muğnil-Muhtâc. IV/306).

Buna göre çocuk sahibi olmak zarurettir. Çünkü hayatta çok önem taşıyan tenasül organı malûl olursa ve onu tedavi etmek suretiyle çocuk sahibi olmak mümkün ise, ölümden sonra ikinci sırada bu zaruret gelir. (Halil GÜNENÇ, Günümüz Meselelerine Fetvalar II/159)

Zaruret söz konusu olduğundan ve mecburiyet devreye girdiğinde, normalde haram ve mahzurlu olan haller mübah ve meşru olur. Mecbur kalınca hayati tehlikeyi atlatacak miktarda murdar eti yemek ve şarap içmek caiz görülmektedir. Tedavi zarureti de bu sınıfa girmektedir. Meselâ, bir erkek normal halde kendisine yabancı bir hanımın el ve yüzü dışında bedenine bakamazken, doktor olarak muayene, teşhis ve tedavi maksadıyla kadının en mahrem yerlerine dahi bakabilmektedir. O da ancak ihtiyaç olduğu kadar, muayene ve tedavi süresi bitinceye kadardır.

Sorunuza bu çerçevede bakmak mümkündür. Gerek soruda sözü edilen mesele için, gerekse bir başka tedavi maksadıyla kadın doktora gittiği halde orada arzu edilen çare bulunamazsa, uzman bir erkek doktora gitme zarureti zaten kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bazan bu hal bir erkek doktor şeklinde değil de, tıbbî bir kurula bile ihtiyaç göstermektedir. Bu durumda tek doktor teşhisi yeterli olmamakta tıbbî kurul zaruri olarak devreye girmektedir.

Çocuğun olmaması gibi bir tedavi maksadıyla, kadın doktordan çare bulamayan hanımın erkek doktora gitmesi bir zaruret olarak değerlendirilebilir ve muayene olmanın mahzurunun olmaması lazımdır. (Mehmed Paksu, Aileye Özel Fetvalar)

Buna göre, kadın, uzman bir kadın doktor varsa ona gidip muayene olur. Yoksa, erkek bir doktora gider tedavisini ona yaptırır. Aynı şekilde erkek de, uzman bir erkek doktor varsa ona gider, muayene olur. Yoksa, bir kadın doktora gidebilir.

Ama şunu da itiraf etmeliyiz ki, bütün bunların sınırları fıkıh kitaplarında net bir şekilde çizilmemiştir. Bu bakımdan aynı hastalığın hem kadın hem de erkek doktoru bulunmakla beraber, erkek daha mahâretli ve daha uzman ise, kadının ona muayene olabilmesi için bir sebep var demekdir ve bu durumda kadının erkek doktora gitmesine mâni bir görüş bilmiyoruz. Hattâ parasız muayene eden klinik ya da hastanede erkek doktor varken, kadın doktora özel muayene olacak imkânı olmayan bir bayanın o erkek doktora ya da aynı durumdaki erkeğin, kadın doktora muayene olmasını yasaklayan bir ibâre de bilmiyoruz.

Güzellik (estetik) operasyonları dışında, yine tedavi ile ilgili, diş sağlığı, röntgen ve film, ultrason, tahlil test vs. gibi her türlü ameliye de muâyene ve tedavî hükmündedir. Bunlar için de aynı şeyler söylenir. Hattâ doktor Müslüman dâhî olmayabilir.

Bütün bu konular şâri (şeriat koyucu) tarafından sanki biraz da insanların anlayışına ve takvâsına bırakılmış gibidir. Bunu biraz daha açarsak şöyle diyebiliriz: Mesele tedâvi meselesidir deyip en ufak bir sebeple karşı cinse muayene olan belki haram bir iş işlemiş olmaz, günah almaz ama, bu konuda özel bir gayret gösterip kendi cinsini ve daha ihtiyatlı yöntemi aramayışı onu bir gün bir mahzura düşürebilir.

Diğer yönden bu konuda titiz davranıp sağlığına zarar vermeyecek şekilde kendi cinsine muayene olmaya ve şüpheden kaçınmaya çaba gösteren birisi, bu çabası ile ibâdet sevâbını alır. Ayrıca bu çabalar sonunda bir düşüncenin sistemleşmesine ve müesseseleşmesine doğru gidişi kolaylaştıracağından, bu açıdan da bir ibadet sevâbı kazandırır. (bk. Muhammed el-Hatîb es-Sirb"înî, Mugni'l-Muhtâc, I/35)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet