Neden Mescid-i Haram deniyor?

- Buradaki haram hangi anlamda kullanılıyor?
- Haram işlenmeyen mescid mi demektir?

Değerli kardeşimiz,

Harem veya haram şeklinde okunan kelime, Mekke ve Medine şehirleriyle çevrelerindeki belirli bölgeler için kullanılan bir terimdir.

Sözlükte “yasaklanmış, korunmuş, dokunulmaz” manasına gelen harem kelimesi haram ile eş anlamlıdır.

Terim olarak Mekke ve Medine’nin, sınırları Hz. Peygamber (asm) tarafından çizilen çevresi için kullanılır.

Bu bölgelere harem adının verilmesi, zararlılar dışındaki canlılarının öldürülmesi ve bitki örtüsüne zarar verilmesinin haram kılınmış olmasındandır. Bundan dolayı Mekke’ye "el-Beledü’l-haram" denildiği gibi Kâbe "el-Beytü’l-haram", çevresindeki mescid de "el-Mescidü’l-haram" diye anılmaktadır.

Mekke hareminin dışında kalan bölgeye ise Harem’deki yasakların buralarda kalkması sebebiyle “Hil” denilmiştir.

Kur’an-ı Kerîm’de;

- Bizzat Kur’an’ın (En‘âm, 6/92; Enbiyâ, 21/50),
- Bazı nesnelerin (Nûr, 24/35),
- Ve zamanların (Duhân, 44/3)

mübarek kılındığı belirtildiği gibi; bazı yerler için de “mübarek” (ilahî bereket, hayır ve feyze sahip) ve “mukaddes” (manevî kirlerden arınmış, mübarek) sıfatları kullanılmaktadır.

Bu çerçevede;

- Allah’ın Hz. Mûsâ ile konuştuğu mübarek yerdeki (Kasas, 28/30) mukaddes vadi Tuvâ’ya (Tâhâ, 20/12; Nâziât, 79/16),
- Mûsâ’nın kavmine vatan olarak seçtiği ve bereketli kıldığı (A‘râf, 7/137) mukaddes toprağa (Mâide, 5/21) atıfta bulunulmakta,
- Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’nın çevresinin mübârek kılındığı (İsrâ, 17/1), insanlar için yeryüzünde kurulan ilk mâbedin Mekke’deki mübarek ev (Kâbe) olduğu (Âl-i İmrân, 3/96) ifade edilmektedir.

Bazı yerlerin diğerlerinden farklı olarak ilâhî feyiz ve berekete, insanların manevî açıdan temizlenme ve arınmalarına mahal kılındığını, buralara özel bir anlam ve önem atfedildiğini gösteren bu ayetler yanında, diğer bazı ayetlerde de Allah’ın evi kabul edilen Kâbe’nin bulunduğu Mekke şehri ve çevresinin her türlü tecavüzden korunmuş güvenli bir yer (harem) olduğuna işaret edilmiş ve bu alanla ilgili birtakım özel hükümler konmuştur.

Müslümanların nazarında büyük bir mânevî önem taşıyan Mekke ile Hz. Peygamber (asm)’in mescid ve kabrinin yer aldığı Medine şehirleri Haremeyn diye anıldığı gibi Mescid-i Aksâ’nın bulunduğu Kudüs ile bazı peygamberler ve ailelerinin kabirlerini barındıran Halîl şehri de Mekke ve Medine gibi özel hükümlere konu olmasalar da manevî birer merkez kabul edilmiş ve belli bir dönemden sonra Haremeyn adıyla anılmıştır.

Mekke ve Medine şehirlerinin ilgili alanları, gerek harem kılınışları gerekse sınırları içinde uyulması gereken hükümler bakımından farklılık arzeder.

İlave bilgi için tıklayınız:

- HAREM, HAREMEYN.
- HAREM-İ ŞERİF.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet