Necm suresi toplu olarak indiği halde, neden bir kısmı Garanik (Şeytan ayetleri safsatası) hadisesinden bir kısmı da miraç olayından bahsediyor?

-  Garanik hadisesinde Miraç hadisesi zaten bilinmiyor muydu?

Değerli kardeşimiz,

Bilindiği üzere, Garanik (Şeytan ayetleri safsatası) hadisesi -zayıf ya da mürsel- rivayetlerde yer alan bir kıssadır. Muhakkik alimler tarafından bunun uydurma bir kıssa olduğu kabul edilmiştir (bk. Razî, Hac, 22/52-54. ayetlerin tefsiri)  İbn Atiyye de “Buharî ve Müslim’de yer almayan bu kıssa, -bildiğim kadarıyla- hiçbir meşhur tefsir kaynağında da zikredilmemiştir.” demek suretiyle  görüşünü ortaya koymuştur.(bk. İbn Atiyye, Hac, 22/52-54. ayetlerin tefsiri).

Ebu Hibban, İbn İshak’dan “bunun zındıklar tarafından uydurulduğunu” nakletmiştir. Alusî de aynı kanaattedir. Ve İmam Maturîdî’nin de bu görüşte olduğunu belirtmiştir.

Beyhakî  ve İbn Kesir de “garanik olayının sahih hiçbir hadis kaynağında yer almadığını” belirtmişlerdir.

Elbanî bu konuda “Nasbu’l-mecanik fi nesfi kıssati’l-garanîk” adında bir eser yazmış ve topladığı bütün rivayetleri incelikten sonra bunun uydurma olduğunu söylemiştir. (Yukarıdaki bilgiler için bk. İbnu’l-Cevzî, Zadu’l-mesîr,  Hac, 52. ayetin tefsiri konusunda yazılan muhakkikin dipnotu- İbn Cevzî’nin kendisi de “Muhakkik alimler tarafından bu kıssanın doğru olmadığının belirtildiğini” ifade etmiştir. a.g.e).

Necm suresinin başından 18. ayete kadar Hz. Muhammed (asm)’in nübüvvetini tasdik eden ifadelere yer verilmiştir. 19. ayetten itibaren de bir peygamberin ilk başlaması gereken tevhit konusuna yer verilmiştir. Şirkin reddedilmesi, tevhidin ispatı manasına gelir.(bk. Râzî, Necm suresi 19-20. ayetlerin tefsiri).

Bu kıssanın yaygın bir hal almasındaki sebebi şu olabilir: Hz. Peygamber (asm) Mekke’de inen Necm suresini bitirdikten sonra (oradaki secde ayetinden ötürü) secdeye varmış, orada bulunan müşrikler de -kuvvetli bir ihtimalle- surede “Lat-Uzza-Menat” putlarından da söz edildiği için, onlar da onlar namına secde etmişlerdir.

Daha sonra Medine’de nazil olan Hac suresinin,

“Senden önce hiçbir resul veya nebî göndermedik ki, halkının hidâyetini umarak gayret gösterdiğinde, şeytan onun temennisi hakkında bir vesvese vermek, ümidini kırmak istemesin. Ama Allah, şeytanın attığı o vesveseyi giderir, sonra da âyetlerini sapasağlam, muhkem kılar. Zira Allah alîmdir, hakîmdir.”

mealindeki 52. ayetinin ifadesine başka bir sebep bulunmadığı için, Necm suresinin sonunda yapılan secde ile bir ilişki kurulmuştur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Necm Suresi.
- Şeytan ayetleri ya da Garanik olayı diye anlatılan iddianın aslı nedir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet