Münâfıkların reisi Abdullah bin Übeyy bin Selûl'ün ölümü ve Peygamberimiz'in onun cenaze namazını kıldırması nasıl olmuştur?

- Allah Teâlâ bu konuda hangi ayeti indirmiştir?

Değerli kardeşimiz,

Abdullah bin Übeyy bin Selûl, münâfıkların reisi idi. Hz. Resûlullahın (asm) aziz şahsiyetini nazarlardan düşürmek, İslâmiyetin inkişâfına mâni olmak ve Müslümanları birbirine düşürmek için elinden gelen bütün gayreti ömrü boyunca göstermekten geri durmamıştı. Bu menhus maksadını tahakkuk ettirmek için de bir çok iftiralarda bulunmuştu. Müslümanların tesanüde en çok muhtaç olduğu bir zamanda, bu adam tesanüdleri bozucu hareketlerde bulunurdu. Fakat Cenâb-ı Hakk'ın inayeti ve Resûlullahın tedbir ve himmeti ile bu teşebbüsleri hep sonuçsuz kalırdı.

Başında bulunduğu nifak şebekesinin yaptıklarından dolayı haklarında âyet-i kerimeler, hattâ "Münafıkûn" adında müstakil bir sûre nazil olmuştu.

Bu sebeple Hz. Resûlullah bunlara karşı hep ihtiyatlı davranır, hâl ve hareketlerini kontrol altında bulundurur ve İslâm camiasının ittifak ve tesanüdünü bozucu planları karşısında hep tedbirli olurdu.

İşte, İslâm camiasının birliğini bozmak için eline geçen her fırsatı kullanmaktan geri kalmayan bu adam, Hicretin 9. senesi Zilkâde ayında öldü.1 

Peygamberimizin Cenaze Namazını Kıldırması

Abdullah bin Übeyy, münâfıkların reisi iken, oğlu Abdullah son derece samimi ve müttaki bir Müslümandı. Bu, "Ölüden diriyi, diriden ölüyü çıkaran." Cenâb-ı Hakk'ın kudret ve hikmetinin bir tecellisi idi. Baba münafıkların reisi, oğul mücahid bir Müslüman.

Babası vefât ettikten sonra, oğlu Abdullah babasının vasiyeti üzerine Hz. Resûlullahın huzuruna çıkarak, 

"Yâ Resûlallah! Gömleğini bana versen de babamı onunla kefenlesem." dedi. Sonra da "Yâ Resûlallah! Onun namazını kılıp istiğfarda bulunsanız."2 diye ricada bulundu.

Gariptir ki, hayatı boyunca İslâmiyet aleyhinde plânların tasavvuru ve tahakkuku ile meşgul olan bu adamın kefenlenmesi için Resûl-i Ekrem Efendimiz sırtından gömleğini çıkarıp Hz. Abdullah`a verdi ve "Cenaze hazırlanınca bana haber veriniz, namazını kılayım."3 buyurdu.

Hz. Ömer`in İkâzı

Cenaze hazırlanmıştı. Peygamber Efendimiz namazı kılmaya kalkarken Hz. Ömer, arkasından ridasına yapıştı, 

"Yâ Resûlallah! Allah sizi münâfıklar üzerine namaz kılmaktan nehyetmedi mi?"4 dedi.

Peygamber Efendimiz gülümseyerek şöyle dedi:

"Ben, istiğfar etmek veya etmemekte serbest bırakılmışım. Ben de tercihimi yaptım. Allah Taâlâ, 'Onlar adına ister af dile, ister dileme. Onlar için yetmiş kere mağfiret dilesen yine Allah onları bağışlayacak değildir...'" (Tevbe, 9/80) buyurmuştur."5 

Daha sonra Resûlallah (a.s.m.), Abdullah bin Übeyy`in cenaze namazını kıldı ve kabri başına kadar da gitti.6

Nâzil Olan Âyet

Aradan çok zaman geçmeden Peygamberimize münâfık ölüleri hakkında Cenâb-ı Hak tarafından şu kesin emir verildi:

"Onlardan ölen hiçbir kimsenin asla namazını kılma ve kabrinin başında durma. Onlar Allah'ı ve Resûlünü inkâr etmişler ve Allah'a itaatten çıkmış olarak ölüp gitmişlerdir."7

Bundan sonra Peygamber Efendimiz (asm), hiçbir münâfığın cenaze namazını kılmadı. Kabrinin başında da durmadı.8 Peygamberimizin böylesine ömrünün her safhasında İslâm cemâatını bölmek gayretiyle yaşayan bir adamın cenazesine karşı bu alâkasının şüphesiz birçok hikmetleri vardı.

En mühim hikmeti, onun etrafında toplanmış olanların samimi iman etmelerini temin etmekti. Nitekim, Efendimize, gömleğini niçin verdiği ve cenaze namazını niçin kıldığı sorulduğunda, şu cevabı vermişti:

"Gömleğim ve onun üzerine kıldığım namazım, kendisini Rabbimden gelecek azabdan kurtaramayacaktır. Fakat ben, bu sayede onun kavminden bin kişinin samimi Müslüman olmasını umuyorum."9  

Gerçekten de Abdullah bin Übeyy'in vefât ederken Peygamberimiz (asm)'den medet umduğunu gören bin kişi samimiyetle Müslüman olmuştur.10 Bunu gören Hz. Ömer de davranışından pişmanlık duymuş, "Allah ve Resûlü elbette daha iyi bilir."11 demiştir.

Dipnotlar:

1. İbn-i Kesîr, Sîre, 4:64.
2. Müsned, 2:18.
3. A.g.e., 2:18; Buharî, 2:76; Tirmizî, 5:280.
4. Müsned, 2:18; Müslim, 4:1865.
5. Sîre, 4:197; Müsned, 4:1865; Tirmizî, 5:279.
6. Sîre, 4:197; Müsned, 1:16; Tirmizî, 5:279.
7. Tevbe Sûresi, 84.
8. Sîre, 4:197; Müsned, 1:16.
9. Taberî, Tefsir, 10:206.
10. Umdetü`l-Kari, 8:54.
11. Sîre, 4:197.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet