Müddessir Suresi'nde geçen "... ebiseni de temiz tut..." ifadesinin mana bütünlüğü açısından uygunluğunu izah eder misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Sizin de işaret ettiğiniz gibi, şu ayetler Fetret-i Vahiyden sonra inmiştir:

“Ey örtüye bürünen! (inziva arzu eden!) Ayağa kalk ve insanları uyar. Rabbinin büyüklüğünü an. Elbiseni tertemiz tut, maddi manevi kirlerden arın.” (Müddessir, 74/1-5).

“Elbiseni tertemiz tut” mealindeki ayeti, zahirî manasından başka bir manaya hamletmek isabetli değildir. Bu ayetin burada yer almasının hikmetini şöyle açıklayabiliriz:

a. Burada “elbiselerin temiz tutulmasının” emredilmesi, namazın farz olacağına bir ön mukaddime hükmündedir.

b. “Elbiseyi tertemiz tutmak” tan maksat, elbise ile birlikte bedenin de temiz tutulmasını ihtiva edebilir. Çünkü, bedenin temizliği, elbisenin temizliğinden daha önceliklidir. Bu açıdan bakıldığı zaman, ayette elbise temizliği yanında, abdest ve gusül gibi bedenin temizliğine de işaret vardır. Sadece elbiseden söz edilmesi, Efendimiz (asm)'e karşı nazik bir iltifatın ifadesidir. Bu da ilk madde de arz edildiği üzere, farz namazlardan önce onlara bir ön hazırlık olduğu gibi, beş vakit namaz farz olmadan önce Efendimiz (asm)'in günde iki rekat olarak kıldığı namazın da bir hazırlığı olduğuna bir işaret sayılabilir.

c. “Elbiseni tertemiz tut” mealindeki ifade, manevi temizlikten ibaret bir mecaz ifade de olabilir. Nitekim “Ey Peygamberin şerefli hane halkı, ey Ehl-i beyt! Allah sizden her türlü kiri giderip sizi tertemiz yapmak istiyor.” (Ahzab, 33/33) mealindeki ayette de “tathir/temizleme kavramı, tezkiye / manevi arınma manasında kullanılmıştır. Tirmizî’nin rivayet ettiği  ve “Allah Nazif’tir, nazafeti sever” manasına gelen  hadiste de maddi-manevi temizlik manasına gelen arınma ve tezkiyeye vurgu yapılmıştır.(krş. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri).

d. “Elbisenin tertemiz tutulmasını” peygamberlik hilatini/manevî elbisesini, sabırsızlık, kabalık, katı yüreklilik, kıskançlık gibi manevî lekelerden uzak tutulması anlamında algılayan alimler de vardır.(krş. Beyzavî, ilgili ayetin tefsiri). Bu hususu (c ) maddesine dahil edebiliriz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet