Miraçta Hz. Musa ile İmam Gazali’nin ruhaniyetlerinin görüştükleri doğru mudur?

- Miraçta Hz. Musa ile İmam Gazali’nin ruhaniyetlerinin görüştükleri ve “Benim ümmetimin alimleri Benî İsrail´in peygamberleri gibidir.” konusuyla ilgili konuştukları doğru mudur? - Bunların kaynağı nedir?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Evvela “Benim ümmetimin alimleri Benî Israil´in peygamberleri gibidir.” manasına gelen hadisin sahih olup olmadığı konusunda alimler arasında ihtilaf vardır.

İbn Hacer, Sahavî, Suyutî gibi alimler “Bunun aslı yoktur.” derken, Fahreddin Râzî, İbn Kudame, Esnevî, Barizî, Yafiî, “hadisin sahih olduğuna” hükmetmişlerdir. Teftazanî, Ebu Bekir el-Mevsılî gibi bazı alimler de "lafzı hadis olarak sabit olmazsa da manası doğrudur", demişlerdir. (Gerek hadis metni gerek bu açıklamalar için bk. Aclunî, Keşfu’l-hafa, 2/64).

Sorudaki olayın Peygamber Efendimiz (asm) Mi'raçta iken Hz. Musa ile görüştüğü zaman meydana geldiğini savunan bilginin doğruluğunu kaynaklarda tespit edemedik.

Bu olayı anlatan kaynaklar, konuyu Şeyh Ebu’l-Hasan eş-Şazelî Hazretlerinin gördüğü rüyaya dayandırıyorlar. Rüya özetle şöyledir:

“Ben bir gün Mescid-i Aksa’da uyumaya daldım ve rüyada Mescidin haricinde haremin ortasında bir tahtın kurulduğunu ve büyük bir kalabalığın gruplar halinde içeriye girdiğini gördüm. Bunların kim olduğunda sorduğumda; ‘Bunlar, Hüseyin/Hallac-ı Mansur için, Resulullah’ın yanına şefaat etmeye gelmişler.' diye cevap verdiler. Baktım ki, Hz. Peygamber tek başına tahtın üzerinde oturmuş, aralarında Musa, İbrahim, İsa ve Nuh’un da bulunduğu diğer peygamberlerin hepsi yerde oturmuşlar. Konuşmalarını dinlemek için bekledim."

"İlk önce; Hz. Musa, 'Ümmetimin âlimleri İsrailoğullarına gelen peygamberler gibidir, buyuruyorsunuz. Onlardan birini bize gösterir misiniz?' dedi. Peygamber Efendimiz, ‘İşte şu!’ diyerek İmama Gazali’yi çağırdı."

- Senin adın ne?

- Muhammed bin Muhammed bin Muhammed Gazali...

- Ben bir şeyi sordum sen on şeyle cevap verdin; oysa cevabın soruya mutabık olması gerekir. 

- Efendim, bu itirazın senin için de geçerlidir. Allah sana “Elindeki nedir?” diye sorduğunda, bunun cevabı sadece “Bu asamdır.” şeklinde olması gerekirken, "O benim asamdır. Ona dayanır ve onunla davarlarıma yaprak silkelerim. Ayrıca onunla daha pek çok ihtiyacımı gideririm." (Tâhâ, 20/18) demiştiniz. Öyle değil mi?

- Evet, öyle demiştim.

- Maksadınız Allah Teâlâ ile daha fazla konuşmak değil miydi?

- Evet.

- Ben de sizin gibi ulülazm büyük bir peygamberi bulmuşken, konuşmayı uzatmak için dedelerimin de ismini söyledim.

Hz. Musa, Peygamber Efendimiz aleyhissalatü vesselama, “Şimdi anlaşıldı, gerçekten de senin ümmetinin âlimleri Beni İsrailin peygamberleri gibi imiş.” der... (bk. Busrevî, Ruhu’l-Beyan, Bakara, 2/143. ayetin tefsiri/ 1/249)

- el-Ayderusî de, bu konuya kısaca işaret eden şu ifadelere yer vermiştir: Şeyh Ebu’l-Hasan eş-Şazelî gördüğü bir rüyada Hz. Peygamber (a.s.m), Hz. Musa ve Hz. İsa’ya karşı İmam Gazali ile övünüyor ve “Sizin ümmetlerinizde onun gibi alim var mı?" diye sordu, onlar ise “Hayır, yok!” diye cevap verdiler. (bk. Şeyh Abdulkadir b. Şeyh Abdullah el-Ayderusî-İhya ile birlikte-,1/44-45)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Rüya Nedir; Rüya ile Amel Edilir mi?

- Ümmetimin alimleri, İsrâiloğullarının peygamberleri gibidir, anlamına gelen bir hadis var mıdır? Varsa bu hadisi nasıl anlamalıyız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet