HİCRETİN ÜÇÜNCÜ YILINDA YENİ SERİYYE VE GAZALAR
Hicretin 3. senesi, Rebiülevvel ayı.
Gatafan Gazâsı
Bedir muzafferiyeti, Peygamberimiz (s.a.v.) ile sulh anlaşması akdetmemiş bulunan civar Arap kabilelerini de kara kara düşündürüyordu. Büyük kuvvet kazanmış bulunan Müslümanların bir gün kendilerinin de kapısını çalabileceği endişesini taşıyorlardı. Bu bakımdan Bedir Harbinden sonra etraftaki Arap kabilelerinde bir hareket göze çarpar. Bu hareketlenme sonucu cereyan eden gazalardan biri de Gatafan ve Anmar gazâlarıdır.
Benî Muharib yiğitlerinden sayılan Haris oğlu Du'sur (diğer namıyla Gavres), Gatafan Kabilesine mensup Sa'lebe ve Muharipoğullarından çok sayıda adam toplayarak, Medine üzerine baskın düzenlemeye karar verdi. Maksat, güyâ Müslümanlara göz dağı vermek ve bir de Medine civarında bulabilirse bir şeyler yağmalamaktı.1
Resûl-i Ekrem Efendimiz, durumu derhal haber aldı. Medine'de yerine vekil olarak Hz. Osman bin Affan'ı bırakarak, aralarında atlıların da bulunduğu dört yüz elli kişilik bir kuvvetle çapulcu müşrikler üzerine yürüdü. Ancak, Peygamberimiz (s.a.v.)'in gelmekte olduğunu duyan yağmacılar kaçıp tepelere sığınmışlardı. O anda kimse görülmedi. Sadece Sa'lebeoğullarından Cabir adında biri esir edildi. Durum kendisinden öğrenildi. Daha sonra İslâma dâvet edildi. O da kabul edip Müslüman oldu.2
Gavres'in Suikast Teşebbüsü
Çapulcuların tepelere sığındığını öğrenen Peygamber Efendimiz, bir müddet burada beklemeyi uygun gördü. Bekleme esnasında bir ara sağanak halinde yağmur yağdı. Efendimizin elbiseleri ıslandı. Kuruması için elbiselerini çıkarıp bir ağacın dalına astı, kendisi de istirahat maksadıyla ağacın altına, yanı üzerine uzanıverdi.
Baskın düzenlemek isteyenler tepeden Resûl-i Ekremi gözlüyorlardı. Peygamberimiz (s.a.v.)'in zırhını çıkarıp ağacın altına istirahata çekildiğini, yanında da kimsenin bulunmadığını farkedince, heyecan ve sevinç içinde reisleri Gavres'e haber verdiler:
"İşte eline bir daha geçmez bir fırsat! Muhammed, ashabının yanından ayrılıp tek başına kaldı. Ashabı gelip onu korumaya çalışıncaya kadar biz işini bitiririz!"
Gavres, derhal harekete geçti. Kimse görmeden, tam Peygamber Efendimizin başı üzerine geldi. Yalın kılıç elinde olduğu halde,
"Kim, seni benden kurtaracak?" dedi.
Resûl-i Ekrem, "Allah" buyurdu. Sonra da şöyle duâ etti:
"Allah'ım! Beni onun şerrinden koru!"
Gavres, birden iki omuzu ortasına gaibden bir darbe yedi. Kılıç elinden düştü ve kendisi de yere yuvarlandı. Bu sefer Fahr-i Âlem Efendimiz kılıcı eline aldı ve
"Şimdi seni kim kurtaracak." dedi.
Gavres, "Hiç kimse" dedi. Sonra da,
"Şehadet ederim ki, Allah'tan başka ilâh yoktur ve Muhammed de Onun Resûlüdür. Artık, bundan sonra hiçbir zaman senin aleyhinde kimseyi toplamayacağım." diyerek Müslüman oldu.
Bunun üzerine Resûl-i Zişan Efendimiz de Gavres'i affetti. Gavres giderken, bir ara Resûl-i Ekrem Efendimize döndü ve, "Vallahi, sen benden daha hayırlısın." dedi.
Peygamber Efendimiz, "Elbette, ben, buna senden daha lâyıkım." buyurdu.
Cesur ve pek cüretkâr olan Gavres kavmine dönünce, onlar şaşkınlık içinde, "Ne oldu sana, neden bir şey yapamadın?" diye sordular.
Gavres onlara başından geçenleri anlattıktan sonra ilâve etti: "Vallahi, ben şimdi insanların en iyisinin, en hayırlısının yanından geliyorum!"3
Bir ay kadar süren seferden sonra Peygamberimiz (s.a.v.) Medine'ye geri döndü.4
Hicretin 3. senesi, Cemaziyelâhir
Karde Seriyyesi
Peygamber Efendimizin etrafa hâkim olması üzerine, müşrikler ticaret yollarını değiştirmek mecburiyetinde kalmışlardı. Sahil yoluyla Şam ticareti tehlikeye düştüğünden, Irak yoluyla Şam'a gitmeyi daha uygun ve emin bulmuşlardı. Hazırladıkları bir kervanı bu yolla Şam'a göndermişlerdi. Kervanla birlikte gidenlerin, içinde Kureyşin ileri gelenlerinden Safvan bin Ümeyye, Abdullah bin Ebî Rabiâ da vardı.
Tam o sırada müşriklerden biri Medine'ye geldi ve Yahudînin birinin evinde misafir kaldı. Kimbilir onunla Müslümanlar aleyhinde hangi planı kurmak veya müşriklerin aldıkları hangi kararı veya tertipledikleri hangi planı iletmek için gelmişti. İçtiler, konuştular, eğlendiler. Bu arada müşrik farkında olmadan bahsi geçen kervanın Irak yoluyla Şam'a gönderildiğini ağızdan kaçırdı. Tam bunu anlatırken oradan Ashabdan Salih bin Nu'man geçiyordu. Haberi duydu ve derhal Hz. Resûlullahın huzuruna vararak durumu kendilerine arzetti.
Mevsim kıştı. Peygamber Efendimiz, yüz kişilik bir süvari kuvveti hazırladı. Kumandanlığına Zeyd bin Hârise Hazretlerini tayin etti. Pazardan köle olarak satın alınan, sonradan Peygamberimiz (s.a.v.)'in evlâdlık edindiği Zeyd, şimdi yüz kişilik bir Sahabî müfrezesinin kumandanı olmuştu. Bu, İslâmın vazife vermede, makam ve mevki sahibi kılmada, fakir zengin, köle efendi ayırımı gözetmeden tatbik ettiği adalet ve liyakat prensibinin şaheser bir misalidir!..
Seriyyenin teşkil maksadı kervanı yakalamaktı. Zeyd bin Hârise, emrindeki kuvvetle yola çıktı ve Kureyş kervanının önünü kesti. Kervandakiler, beklemedikleri bir hâdise ile karşı karşıya kalmıştı. Bu durumda tabana kuvvet kaçmaktan başka çareleri yoktu. Öyle yaptılar. Canlarını kurtarmak uğruna her şeylerini geride bıraktılar.
Zeyd Hazretleri sahipsiz kalan malları alıp Medine'ye Resûl-i Ekrem Efendimize getirdi. Beşte biri Beytü'l-Mâle ayrıldıktan sonra, geri kalan beşte dördü seriyeye katılan mücahidler arasında bölüştürüldü.
Bu arada kervan kılavuzu Furat bin Hayyan da esir alınmıştı. Medine'ye gelince, Müslüman olduğu takdirde serbest bırakılacağı teklif edildi. Müslüman oldu ve kurtuldu.(5)
Peygamber Efendimiz, bu muvaffakiyetinden dolayı Zeyd bin Hârise'yi,
"Seriyye kumandanlarının en hayırlısı, Zeyd bin Hârise'dir."(6)
buyurarak tebrik ve takdir etti.
Bu seriyye, kumandanına izafeten Zeyd bin Hârise Seriyyesi adıyla da anılır.(7)
Dipnotlar:
1. Tabakât, 2/34
2. Tabakât, 2/34
3. Tabakât, 2/35; Müsned, 3/365; Şifâ, 1/81; Mektûbat, s.161
4. Sîre, 3/46; Taberî, 3/2.
5. İbni Sa'd, Tabakât, 2:36.
6. Suyutî, Camiüssağir, 2:10.
7. İbni Hişâm, Sîre, 3:53.
BENZER SORULAR
- Gatafan Gazâsı nasıl meydana gelmiştir? Bu gazvede Peygamberimiz'e (s.a.v.) Gavres'in suikast teşebbüsü nasıl sonuçlanmıştır?
- Hicretin üçüncü yılında çıkarılan Karde Seriyyesi'nin görevi ne idi?
- Peygamber Efendimizin Hz. Osman'la evli kerimeleri Hz. Rukiyye'nin vefatı ne zaman ve nasıl olmuştur?
- Hz. Fâtıma ve Hz. Ali'nin evlenmesi ne zaman olmuştur?
- HİCRETİN İKİNCİ SENESİNİN DİĞER MÜHİM HÂDİSELERİ
- GÂBE-ZÛ KARED GAZÂSI
- Gâbe Zû Kared Gazası nasıl meydana gelmiştir?
- Peygamberimiz (s.a.v.) seriyye denilen küçük askeri grupları hangi amaçla kullanmıştır? ilk seriyyenin görevi ne idi, Allah yolunda atılan ilk ok hangi seriyyede olmuştur?
- SERİYYE ve GAZÂLAR
- Hicretin ikinci senesinde yapılan gaza ve seriyyeler nelerdir, bu sırada esir alınan Hakem Bin Keysan nasıl Müslüman olmuştur?