İnsanların yararlandığı hayvan sayısı sekizden fazla değil mi?

- Kuranda olduğu iddia edilen bu bilimsel çelişkiye cevap verebilir misiniz?
- Ateistlerin iddiası: "Sizi bir tek nefisten yaratmış, sonra ondan eşini var etmiştir; sizin için hayvanlardan sekiz eş meydana getirmiştir." (…)
- İnsanların faydalandığı hayvan sayısı sekizden çok daha fazladır. Bazı İslamcılar, ayetin çiftlik hayvanlarını kastettiğini öne sürerse de 8 eş hayvan yine çok azdır.
- Enam suresinde bu 8 eş hayvanın hangileri olduğu da belirtilir: Enam-143. Sekiz eş yarattı: Bir çift koyun, bir çift keçi. (…) Enam-144. Deveden bir çift sığırdan da. (…)
- İnsanlar bu sayılan hayvanların dışında at, eşek, tavuk, ördek, hindi, tavşan, balık, lama, kanguru, geyik, fil ve daha birçok hayvandan yararlanırken sadece 4 çeşit hayvan sayılması ve 8 eş olarak ifade edilmesi ilginçtir.

Değerli kardeşimiz,

Ayette insanların yararlandığı hayvan sayısı verilmemiştir. Başka konular vardır, onlara dikkat çekilmiştir.

Cevap 1:

Tefsircilerin ittifakla belirttiklerine göre, müşrik Araplar, bazı hay­vanların etlerinin yenilmesini haram saymışlar ve haksız olarak bunun Allah'ın bir hükmü olduğunu ileri sürmüşlerdi.

Ayette eti yenilen hayvanlardan koyun, keçi, deve ve sığır türleri özellikle zikredilerek onların bu hayvanların etlerinin yenil­mesiyle ilgili bu iddiaları çürütülmüş, Allah'ın böyle bir hükmünün bulunmadığı açıklanmış; ayrıca bunların dişi ve erkek cinsleri arasında etlerinin yenilmesi bakımından fark bulunmadığını bildirmek için bunlar eşler halinde anılmıştır.

Ayet­te şu hususa da işaret edildiği görülmektedir:

Eğer belirtilen hayvanların erkekle­rinden veya dişilerinden ya da yavrularından biri haram kılınsaydı bütün erkekle­ri, dişileri ya da yavruları haram kılınmış olurdu; aynı şekilde, Allah bir hayvan tü­rünün dişisini haram kılsaydı erkeğini de haram kılardı, keza erkeğini haram kıl-saydı dişisini de haram kılardı.

Sonuç olarak, bu ayetlerde cedel metotlarından bi­ri olan "sebr ve taksim" (ihtimalleri sıralayıp teker teker çürüterek doğruyu bulma) yöntemiyle müşriklerin iddiaları çürütülmüş, böylece onların söz konusu hayvan­lar hakkındaki görüşleri reddedilmiş bulunmaktadır. (bk. Razi, İbn Aşur ilgili ayetlerin tefsiri)

Cevap 2:

Kur’ân bir diğer ayette de bu “sekiz eş” hayvanın Allah’ın rahmet hazinesinden insanlar için “indirildiğini” kaydeder. Ayet şöyledir:

“Allah sizi bir tek nefisten (Âdem’den) yarattı, sonra ondan da eşini yarattı. Sizin için hayvanlardan sekiz eş indirdi. O sizi tek bir candan yarattı; ondan da eşini yarattı. Sizin için davarlardan sekiz eş indirdi." (Zümer, 39/6)

Ayetlerde bu hayvanlar için kullanılan kelime "en'âm" sözcüğüdür ki, "nimetler" anlamına gelir. Gerçekten de söz konusu ehlî hayvanlar, kılından gübresine kadar herşeyiyle insanlar için bir nimet olarak yaratıldığı için, sanki gökten indirilmiş bir nimet gibi, onlara bu isim verilmiş ve "İndirdik" buyurulmuştur.

Bu ayette “sekiz eş yarattı” ifadesi yerine, “sekiz eş indirdi.” ifadesinin tercih edilmesi üzerinde yoğunlaşan Üstad Bedîüzzaman hazretleri, sekiz tür mübarek hayvanın biz insanlık için sırf rahmet hazinesinden, yani Cennetten sırf nimet olarak indirildiğini ve gönderildiğini kaydeder.

Öyle ki, o mübarek hayvanlar bütün cihetleriyle bütün insanlığa nimettir:

Kılından ve yününden evler, ev malzemeleri, çadırlar ve elbiseler; etinden güzel ve leziz yemekler; sütünden, yağından, yoğurdundan benzersiz derecede faydalı ve sıhhî gıda ürünleri; derilerinden giysiler, kürkler, ayakkabılar ve hatta gübrelerinden ziraat bitkilerinin rızkı, yiyeceği ve kullanacağı mineraller ve insanların gerek tezek olarak, gerekse bio-enerji olarak yakıtı elde edilmektedir ki, bu yönleriyle bu mübarek hayvanlar insanlık için cisimleşmiş birer nimet külçesi ve rahmet yumağıdır.

Nitekim yağmura “rahmet” dendiği gibi, bu hayvanlara da “en’âm” denilmiştir. Yani nasıl ki rahmet cisimleşmiş yağmur olmuş; nimet de cisimleşmiş keçi, koyun, öküz ile manda ve deve şekillerini almışlar.

Gerçi bu hayvanların maddeleri ve cismanî vücutları dünyada yaratılıyor. Fakat nimet sıfatı ve rahmet manası bu hayvanlarda, maddî vücutlarının tamamen üstüne çıktığından; “enzele- indirdi” tabiriyle anlaşılıyor ki, Hâlık-ı Rahîm bu mübarek hayvanları doğrudan doğruya rahmet hazinesinin birer hediyesi olarak, yüksek rahmet mertebesinden ve manevî ve ulvî Cennetinden yeryüzüne indirmiştir.

Nasıl ki bazen çok kıymetsiz bir maddeye çok kıymetli bir sanat nakşedilebilir. Bu durumda o şeyin maddesi dikkate alınmaz ve ona sanat noktasında kıymet verilir. Bazen de bunun tersi olabilir. Birkaç kuruşluk bir kağıda milyon liralık sanat yapılması onun sanatının maddesinden milyonlarca daha kıymetli olması gibi. Ya da tem aksi bir durum olarak, bembeyaz bir kağıdı karalamanın o kağıdının değerini düşürmesi gibi.

ynen bunun gibi bazen cismanî bir maddede o kadar nimet ve rahmet manası bulunur ki, yüz defa maddesinden ziyade ehemmiyetli oluyor. Âdeta cismanî maddesi gizlenir; hüküm nimet cihetine bakar.

Diğer yandan; sivrisinekten yılana, akrepten kurta ve arslana kadar insanlara zarar veren ve korku salan bir yığın hayvana karşı; koca manda, koca öküz ve koca deve gibi mahlûkat insana son derece itaatkâr, insana boyun eğmiş, insanın emrinden çıkmıyor. Hatta zayıf çocuğa kocaman bir devenin yuları verilirse, koca devenin küçük çocuğa itaat ettiği görülüyor.

İşte Kur’ân, “Allah sizin için sekiz eş en’âm (nimet hayvanları) indirdi.” Ayetiyle manen bildiriyor ki: Bu mübarek hayvanlar dünya hayvanları değil ki vahşet versin, korku salsın, zararı dokunsun! Bu hayvanlar bir manevî Cennetin hayvanlarıdırlar. Onun için her yönüyle faydalı ve zararsızdırlar. Çünkü bunların nimet ciheti yukarıdan, yani rahmet hazinesinden indiriliyor.

Nitekim bu hayvanların yaşamaları rızık ile mümkündür. Rızıkları ottur. Otların rızıkları yağmurdur. Yağmur ki hayat kaynağıdır, rahmettir ve rahmet cihetiyle elbette semadan gönderilmektedir. Kur’ân’ın “Rızkınız semadadır” ayeti de buna işaret ediyor. (bk. Lem'alar, Yirmi Sekizinci Lem'a)

Diğer taraftan, kurban kesilecek hayvanların hangileri olduğuna işaret eden ayette de bunların en’am olan hayvanlar olduğu bildirilmektedir:

“Biz, her ümmete, en’âm hayvanlarından kendilerine rızık olarak verdiklerimiz üzerine Allah’ın adını ansınlar diye, kurban kesmeyi gerekli kıldık.” (Hacc, 22/34)

Kurban kesme işini, “en’âm” diyerek birer nimet yumağı olduklarına işaret ettiği ve yukarıya aldığımız ayette de açıkça isimlendirdiği koyun, keçi, sığır, manda ve deve ile sınırlandırmış bulunmaktadır.

Özetle, bu dört cins hayvan, saydığımız ve sayamadığımız özellikleri nedeniyle, ayette erkek ve dişisiyle tek tek sayılmıştır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet