İmam olan kişi, cemaatte bulunan kadınlar için niyet etmesi gerekir mi?

- Bu hangi ayet ve hadise dayanıyor, hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

Bu konuda herhangi bir ayet veya hadis söz konusu değildir. Mesele tamamen içtihadîdir.

Hanefî Mezhebi'ne göre, kadınlara imam olan kimsenin imamlığa niyet etmesi gerekir. Aksi takdirde bazı kadınların -rızası haricinde- imamın hizasında durmaları ve namazını ifsat etmeleri söz konusu olabilir. (bk. V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî,1/614-615). Demek ki, Hanefî Mezhebi “muhazat” denilen "kadın ile erkeğin namazda yan yana / aynı hizaya düşmeleri durumunda namazın bozulacağına” dair kuralları gereğince, kadınlara imamlıkta niyeti şart koşmuşlardır.

Hanefî Mezhebi'ne göre, “muhazatı’n-nisa” (kadınların aynı cemaatte erkeklerin hizasında namaza durmaları) problemi önemli bir konudur. Çünkü bir çok kimsenin namazının bozulmasına sebep olmaktadır. Kadınların -bilmeden, yanlışlıkla da olsa- böyle bir risk oluşturmaları her zaman mümkündür. Bu sebeple, imamın kadınlar için  imamlık niyeti getirmeden onlara imam sayılmaz. Böyle bir niyet olmazsa, kadınların imama uymaları geçerli olmaz. İmama uymamış sayıldıkları için de erkeklerle aynı hizada bulunmak söz konusu olmadığından erkeklerin namazını bozmuş olmazlar.

Mezhebin bu şartı, habersiz bir şekilde kadınların cemaate girip -bilmeyerek- cemaatin namazını fesada vermesini önlemeye yöneliktir. Çünkü şayet imam kadınların olduğunu bilirse, onlara gerekli uyarıları yapar ve bir yanlışın yapılmasına meydan vermez.

Hanbelî Mezhebi'nde ise, erkek olsun kadın olsun, imamın imamlığa niyeti etmesi, cemaatin de imama uymaya niyet etmesi/herkesin kendi konumunu açıkça belirlemesi farzdır.(bk. a.g.e, 1/621).

Malikî ve Şafiî Mezhebi'ne göre, (cuma namazı vb. hariç) kadın olsun, erkek olsun, cemaatin imama uymaya niyet etmesi farzdır, fakat imamın imamlığa niyet etmesi farz değil sünnettir. (bk. a.g.e,1/616-619).

Görüldüğü üzere, konu içtihadîdir ve  “yalnız kadınlara” imamlık niyetini şart koşanlar sadece Hanefilerdir. Onların da bu içtihatları başka içtihatlarına paralellik göstermek durumundadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet