Hayvanlarda şuur var mı?

- Hayvanlarda şuur olmadığını ve insanlar gibi ekletmediklerini biliyoruz. Ancak Süleyman aleyhisselamın hayvanlarla konuşmasında ve Hüdhüd kıssasında hayvanlar bilinçli bir şekilde anlaşılıyor.
- Bu kıssalarda hayvanların bu denli bilinçli olmalarındaki veya anlatılmasındaki hikmet nedir?
- Acaba dillerini bilirsek tüm hayvanat da bizimle bu denli konuşabilirler mi?

Değerli kardeşimiz,

Hayvanlardaki şuur, kendi hayat çizgileriyle ilgili verilmiş küçük çapta bir rehberdir.

İnsanların ve hayvanların, birer şifreli tohumla başlayan yolculukları, onların cismanî yönlerini ifade eder. Bu cisimlerden bir kısmına sadece şuur ve his, bir başka grubuna ise bunlara ilâve olarak akıl ihsan edilmiştir. Hayvanlarda sadece his ve şuur vardır. İnsan ise hem his ve şuur, hem de akıl sahibidir.

Nitekim Kur’an’da cansız olan varlıklara bile kendi işlerini yapabilemelerini sağlayan bizim bilmediğimiz türden bir nevi şuur verildiği bildirilmektedir:

“Derken, iki gün içinde, gökleri yedi kat olarak şekillendirdi ve her bir göğe kendisine ait işi vahyetti.” (Fussilet, 41/12)

mealindeki ayette bu gerçeğin altı çizilmiştir. Keza;

 “Rabbin bal arısına şöyle vahyetti: 'Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine göz göz ev (kovan) edin. Sonra da her türlü meyveden ye de Rabbinin sana yayılman için belirlediği yolları tut.' Onların karınlarından renkleri çeşit çeşit bir şerbet çıkar ki, onda insanlara şifa vardır. Elbette düşünen kimseler için bunda alacak ibret vardır.” (Nahl, 16/68-69)

Bu ayetlerden anlaşıldığı üzere, cansızların veya canlı hayvanların da işleriyle alakalı hususi şuurları vardır. İnsanların şuuru ise, geniş ve umumidir. Hayvanlarınki ise dar ve hususidir.

- Bununla beraber, Hz. Süleyman (as)’ın Hüdhüdü daha ayrıcalıklı bir konuma sahiptir. Çünkü, Hz. Süleyman:

"Ya Rabbî! dedi, affet beni ve bana, benden sonra hiç kimseye nasib olmayacak bir hakimiyet lütfet. Çünkü sen, lütufları son derece bol olan vehhabsın!" (Sad, 38/35)

mealindeki ayette bildirilen duayı yapmış ve Allah da onu kabul buyurmuştur. İşte Hüdhüd de bu duanın bir yansımasıdır.

Yoksa, bir hayvan olarak kendine mahsus işleri yapacak kadar cüzi bir şuur verilmekle beraber, -müminleri, müşrikleri tanımak gibi- kendisini pek ilgilendirmeyen konularda da bu şuuru göstermesi mümkün değildir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet