Hadis, ayeti nesh eder mi; eder ise bundan -haşa- Kur'an'ın eksik olduğu anlaşılmaz mı?..

Soran : longlost

Tarih: 14.10.2006 - 23:32 | Güncelleme: 04.09.2018 - 10:51

Efendimiz (asm)'in bazı hadislerinin (kutsi hadislerin) Kur'an'da olmadığı halde, Kur'an'ın hükümlerini kaldırabileceği veya değiştirebileceği bilgisini işittim. Bu doğru mudur?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Nesh konusunda ittifak halinde olan İslâm âlimleri nâsih ve mensûh hakkında ihtilâf etmişlerdir. Nâsih hakkında ihtilâfları daha ziyade hadislerin Kur'an ayetlerini nesh edip edemeyeceği konusundadır. İmam Şâfiî'nin de içlerinde bulunduğu bir grup müctehid, "Kur'an ayetini ancak yine bir Kur'an ayetinin neshedebileceği" görüşündedirler. Bunlara göre mütevatir de olsa bir hadis herhangi bir Kur'an ayetini neshedemez.

Diğer bir kısım âlimler ise Necm Suresinin 3 ve 4. ayetlerinde:

"O, kendi arzusuna göre konuşmaz. O'nun sözü kendisine gelen vahyden başka bir şey değildir."

buyurulmasını delil göstererek, Hz. Peygamber (asm)'in sözlerinin de nihayet vahye müstenid olduğunu, lafzı Hz. Peygamber'e, manâsı Allah Teâlâ'ya ait kudsî hadislerin bulunduğunu, dolayısıyla bunların da birer vahiy olduğunu göz önünde bulundurarak Hz. Peygamber (asm)'in sözlerinin Kur'an ayetini neshedebileceğini ileri sürmüşlerdir. Yalnız burada bir şart ileri sürülmektedir ki, buna göre Kur'an ayetini neshedebilecek hadisin Hz. Peygamber (asm)'in şahsî ictihadına dayanmaması gerekir. Allah Resulünün bizzat kendi ictihadı olduğunu belirttiği söz ve sünneti, Kur'an ayetini neshedemez. (Bu görüşü İbn Habîb en-Neysâbûrî tefsirinde naklediyor, bk. Suyutî, el-İtkân, II/21)

Kur'an'ın Sünnetle Neshi:

İmam Mâlik, Ebu Hanife'nin öğrencileri ve cumhuru mütekellimîn bu tür neshin caiz olduğu görüşündedirler. İki görüşünden birinde İmam Şâfiî ile İmam Ahmed, İbn Hanbel ve Zahirilerin çoğu da bu tür neshin caiz olmadığı görüşündedirler. Sünnetin Kur'an'ı neshini caiz görenler buna Bakara Suresinin 180. ayetinin