Günaha girmemek için susmak, hakkını aramamak caiz midir? Ya da insanın hangi durumlarda susması caizdir?

Bir insan haklı da olsa söyleyeceği yanlış bir sözden dolayı günaha girmemek için sussa, hakkını aramasa, caiz midir?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Her Müslüman, üzerine düşen görevi yapmakla sorumludur. Bir insanın toplumda bulunduğu konum ona bazı sorumluluklar yükler. Her Müslüman da o kunumuna göre sorumlu olur. Bu konuya bir hadisi şerifle bakabiliriz:

“Bir kötülük gördüğünüz zaman elinizle, gücünüz yetmezse dilinizle, ona da gücünüz yetmezse kalben buğz ediniz.”(Müslim, İman 78)

Herkes her durumda bu hadisi kendine göre yorumlayamaz. Mesela, yolda bir kötülük görsek, onu elimizle düzeltmeye kalksak ve cezalandırsak, o adam da davacı olsa, bu durumda bize de ceza tatbik edilir. Öyleyse hadisi şerifin manasını nasıl anlamalıyız?

El ile düzeltmek vazifeli insanların, yani devletin ve emniyetin görevi; dil ile düzeltmek alimlerin vazifesi; kalben buğz etmek ise diğerlerinindir.

Ayrıca yapılacak tavsiyenin ya da açıklamanın karşıda oluştıracağı durum da önemlidir. Çünkü kaş yapayım derken gözü çıkarmak gibi, iyilik yapayım derken daha çok zarar verme ihtimali de vardır. Bu açıdan eğer nasihat zarar vermeyecekse yapmak gerekir.

Tebliğde takip edilecek yolların birincisi, her insan kendi nefsiyle mecadele etmelidir. Sonra İslamı yaşayarak canlı örnek olmalıdır. Hatalı da olsa karşısındaki insanı sevmeli ve kalben kin ve nefret duymamalıdır. Bundan sonra hastasına şefkatle yaklaşan bir doktor gibi, hatalı kimseye de şefkat, merhamet ve iyilikle nasihatte bulunabilir. Ancak bu nasihatin ona zarar vermeyeceğini bilirse yapabilir; yoksa susması daha hayırlıdır.

Diğer taraftan konuştuğu zaman yalan söylemek zorunda kalacaksa asla konuşmamalıdır. Ya doğruyu söylemeli, ya da eğer doğru söylemek zarar verecekse susmalıdır.

Bize yapılan haksızlıklara tavrımızın nasıl olacağına gelince:

Bu dünyada uğranılan haksızlıklara; bu dünyada mı mücadele edilmeli ve nereye kadar mücadele edilmeli?.. Yoksa ahirette mi o insanlardan şikayetçi olup hakkını helal etmemeli?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet