Ermişler her konuda hoşgörülü mü?

Değerli kardeşimiz,

Ermişler elbette hoşgörülüdür, ancak bu durum her konuda değildir ve onlar asla hoşkörü değillerdir.

Müminlere göre bütün insanlar iki gurup teşkil eder: Son Peygamber’e (asm) iman edenler ve etmeyenler. İman edenlere “davete gelmiş, icabet etmiş” ümmet, inanmayanlara da “davet edilecek” ümmet denir.

Kuran-ı Kerim insanların “hikmet, güzel ve ikna edici söz” ile Allah yoluna çağrılmasını ve onlarla en güzel bir şekilde (usulde, üslupta) tartışma yapılmasını istemektedir.

İmam Gazali gibi hakîmler de bu ayetten hareketle davet edilecek insanları dört guruba ayırmışlardır.

Bunlardan ilk üç gurubu istidatlarına göre ya hikmetle ya güzel söz ile yahut da tartışma (cedel, mücadele) ile Allah yoluna çağrılırlar.

Dördüncü gurup ise demirliktirler (ashabu’l-hadîd), bunlar ancak demir; yani müeyyide ile yola gelirler, itaat altına alınır veya cezalandırılırlar.

Yine bir ayete göre müminler kendi aralarında, birbirlerine karşı merhametli, şefkatli, (savaşan) kâfirlere karşı ise sert ve acımasız olacaklardır.” (bk. Fetih, 48/29)

Kâfirler dine ve mukaddesata saldırmadıkça, Müslümanlara zarar vermedikçe onlarla iyi ve insani münasebet kurmakta sakınca yoktur. (bk. Mümtehine, 60/8), ancak saldırana, zarar verene acınmaz, en uygun bir şekilde mukabele edilir. Müslümanların da günah ve ayıpları hoş görülmez, engellenir ve ıslah edilirler; merhamet, şefkat ve sevgi “günah ve ayıbın hoş görülmesine kadar” genişletilemez.

Bir insanın geçmişi ne olursa olsun iman ettiğinde, mümin ise günahından tövbe edip affedildiğinde diğer müminlere eşit hâle gelir; tövbe ve iman kapısı ölüme kadar açıktır.

Bir mümin için “Allah ve Resulü’nün sevmediklerini sevmek, hoş görmediklerini hoş görmek” düşünülemez. Neyi nasıl hoş göreceğimiz, neyi de nasıl ve niçin hoş görmeyeceğimiz ilahi talimatta vardır, Resulullah Efendimizin (asm) örnekliğinde yaşanmıştır. Allah sevgisinin rehberi Habibullah’tır (asm) (bk. Âli-İmran: 3/31); bu sevgiyi onun rehberliğinde yaşayanlar da Allah’ın veli kullarıdır, erenlerdir.

Burada ifade edilen sevgi ve nefret, merhamet ve şiddet kaideleri erenler için de geçerlidir; işte örnekler:

Yunus’tan:

Müslümanam diyen kişi şartı nedür bilse gerek
Tanrınun buyruğun tutup beş vakt namaz kılsa gerek.
Her kim bu sözden almadı beş vakt namazı kılmadı
Bilün Müslüman olmadı ol tamuya girse gerek.
…
Miskin âdem oğlanı nefse zebun olmışdur
Hayvan canavar gibi otlamağa kalmışdur
Oğlanlar öğüt almaz yiğitler tövbe kılmaz
Kocalar taat kılmaz sarp rüzgâr olmışdur
Yüzbin peygamber gele hiç şefaat olmaya
Vay eğer olmaz ise Allah’un inayeti
Nefsin Müslüman eden Hak yolın toğru varur
Yarın ona olısar Muhammed şefaati.

Ahmed Yesevi’den:

Zalim olup zulmeden yetim gönlünü ağrıtan
Kara yüzlü mahşerde, kolunu arkada gördüm.
Cemaate gitmeyip namazı terkeyleyen
Şeytan ile bir yerde derk-i esfelde gördüm.
…
Çok kişiler iddia eder nefsini gözetip
Yeyip içip hayvan gibi geceleri yatıp
Oruç tutmaz, zekât vermez hem utanıp
Hak Teala’nın değerini ne zaman bilir?

Mevlana’dan:

Peygamberlerin izini izliyorsan yola düş, halkın bütün kınamalarını hava say. Yol aşan, menzil alan yol erleri ne vakit köpeklerin havlamasına kulak astılar?
Sapıklar Kur’an’da sözden, laftan başka bir şey görmezler; şaşılmaz ki, körün gözüne, nurlarla dolu güneşin ışıkları gelmez de yalnız hararet gelir.
Müminlerin halası için melun kâfirlerden el çekmek farz oldu. Hudeybiye ahdi nasıl oldu oku da “Tanrı kâfirlerin ellerini çekti, size dokunamadılar.” ne demektir, tamamiyle anla... Nefislerine tabi olup Allah’ı unutanlar eşeklere katılmışlardır...
…
Biz insanı severiz Yaradan’dan ötürü
Yaratılanın vardır iyi ve kötü türü
Resulü’nün izinde mahluk adam olacak
Kötüleri ıslah et iyilerle yol yürü.

Su getiren kap kıran eşit olmuyor bizde
Güzel insan olmak mı, o bizim elimizde
Biz gayret edeceğiz Allah yardım edecek
Her kese hak ettiğin verelim biz de siz de.

İnsan-ı kâmil gibi görünen şeytanlar var.
Aldanıp sapıtıyor yanlış kapı çalanlar
Temelleri saptırmak kimsenin haddi değil
Temelleri sağlam tut olsun onlar sana yâr.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet