Cemaatle kılınan namazlarda okunan surelerin uzunluğu ne kadar olmalıdır? Uzun okunabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Kıraat ve içindeki zikirler bakımından, namazı sünnet miktarından fazla uzatmak mekruhtur. İster cemaat buna razı olsun, ister olmasın, Hanefîlere göre kerahet tahrimîdir.

Şafiî ve Hanbelier, adedi belli bir cemaatin rızası durumunda, namazı uzatmayı istisna ederek caiz görmüşlerdir. Çünkü kerahetin illeti (yani cemaati nefret ettirme durumu) ortadan kalkmıştır.

Namazı sünnet miktarından fazla uzatmanın mekruh olduğunun delili bazı hadislerdir. "Ebu Hureyre'den rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber (a.s.m) şöyle buyurdu:

"Sizden biri insanlara namaz kıldırdığı zaman hafif kıldırsın. Çünkü cemaat içinde zayıf, hasta ve yaşlı insanlar vardır. Kişi kendi başına namaz kılınca, dilediği kadar uzatsın." (Buhârî, Ezân: 62; Müslim, Salât: 186 Ebû Dâvud, Salât: 127)

Ebu Mes'ud el-Ensarî ve Ukbe b. Amir'den rivayet edildiğine göre şöyle demişlerdir: "Bir kimse Hz. Peygamber (a.s.m)'e gelerek:

"Ben falancadan ötürü (namazı) uzattığı için, sabah namazlarından geri kalıyorum." dedi. Râvi diyor ki: Hz. Peygamber'in hiçbir vaazında bu kadar öfkelendiğini görmemiştim. Şöyle buyurdu:

"Ey insanlar! Sizin içinizde cemaati nefret ettirenler vardır. Herhangi biriniz insanlara imamlık ederse kısa kıldırsın. Çünkü cemaat arasında zayıf, yaşlı ve ihtiyaç sahibi kimseler vardır." (Müslim, Salat, 37)

Kısa kıldırmanın manası, tesbih ve namazın diğer kısımlarını asgarî tamamlayacak şekilde yerine getirmektir.

Namazda kıraatin farz olan mikdarı üç kısa ayet veya en az üç kısa ayet mikdarı olacak kadar uzun bir ayettir. Fatiha'dan sonra okunan surenin uzunluğunun sünnete uygun olan miktarı şöyledir:

İmam olsun olmasın, mukîm için sünnet olan, sabah ve öğle namazlarında Fatiha'dan sonra "Tıvâl-i Mufassal" denilen sûrelerden, ikindi ile yatsı namazlarında "Evsat-ı Mufassal" denilen sûrelerden, akşam namazlarında da "Kısar-ı Mufassal" denilen sûrelerden bir sûre okumaktır. "Hücurat" sûresinden "Burüc" sûresinin sonuna kadar olan sûreler Tıval-i Mufassal'dır. "Tarık" sûresinden "Lem yekün" sûresinin sonuna kadar olan sûreler Evsat-ı Mufassal'dır. Bundan sonra ki sûreler de Kısarı Mufassal'dır. Bu sûrelere "Mufassal" denilmesinin sebebi, bunların birbirlerinden arka arkaya Besmele ile ayrılmış bulunmalarıdır.(bk. Zuhayli, İslam Fıkhı, II/27)

Cemaat içerisinde yaşlı veya mesaisine yetişmesi gereken kişilerin durumunu göz önünde bulundurarak, cuma namazlarında ve gündüz namazlarında kılınan namazı kısa tutmak için kıraatin kısa tutulmasına dikkat edilmesi gerekir. Üç ayet okumak yeterli olur. 

Farz namazlarında rükuda sünnet olan tesbih miktarı üç defa "Sübhane Rabbiye'l-Azîm" secdede ise üç defa "Sübhane Rabbiyel'alâ"'dır. Nafile namazlarda kişi dilediği sayıda söyleyebilir. Peygamberimiz (asm)'den rivayet olunan diğer dualar da okunabilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet