Başka yere nakledilmiş olan mezarlığın yerine bina yapmak caiz midir?

- Başka yere nakledilmiş olan mezarlığın eski yerinden arsa satın almak ve bu arsaya bina yaptırmak caiz midir?

Değerli kardeşimiz,

İnsanlar vefat ettiklerinde hayatta kalanların onlara karşı son görevleri; onları yıkayıp, kefenlemek ve defnetmektir. Müslümanlar ölülerini belli ölçü ve usullerle belli yerlerde defneder ve bunları defnettikleri yerler olan mezarlığa ayrı bir önem verirler. Ölülerin defnedildiği bu mezarlığı temiz tutmak, korumak ve ağaçlarla donatmak hayatta olanlar için bir görevdir. Eskiden kalan ve artık cenaze defnedilmeyen mezarlıkların da bir zaruret hali dışında, kabristan olarak korunması gerekir.

Mezarlıkta uyumak, çevresini kirletmek, yaş ot ve ağaçlarını koparmak mekruhtur. Çünkü buradaki yaş bitkiler kendilerine özgü bir şekilde Allah'ı zikrederler. Bu zikir sebebiyle orada yatan iman sahiplerine Allah Teâlâ'nın rahmet edip azaplarını hafifletmesi umulur.

Nitekim Hz. Peygamber (asm) bir kabristanda bulunan iki kabir sahibinin azab içinde olduğuna vakıf olmuş; etraftakilerden yapraksız taze bir hurma dalı isteyerek, ikiye bölmüş ve her birini bir kabrin başına dikmiştir.

"Ya Rasûlallah, bunu niçin yaptın?" diye sorulduğu zaman, Hz. Peygamber (asm) şöyle cevap vermiştir: "Umulur ki bunlar yaş kaldıkları sürece (azapları) hafifler." şeklinde cevap vermişlerdir. (Buhârî, Vudü, 55).

Mezarlıktaki kurumuş bitkilerin koparılmasında ise dini yönden herhangi bir sakınca yoktur. (İbn Âbidin, Reddül-Muhtâr, I, 846; Ö. Nasuhi Bilmen, Büyük İslâm İlmihali, İstanbul 1985, s. 263 vd).

Kabirleri başka yere nakletmek, önemli bir sebep bulunmadıkça caiz görülmemiştir. Bir kabristan ne kadar eski olursa olsun, artık kendisine ihtiyaç kalmamış olsa bile yine bunun kabristan olarak korunması asıldır. Burasının satılarak veya üzerine binalar yapılarak, ölü kemiklerinin başka bir kabristana nakli, ölülerin hakkını çiğnemek olarak değerlendirilmiştir. Çünkü İslâm'da, ölülerin hakları dirilerin hakları kadar koruma altına alınmıştır.

Ancak su basması, yol geçmesi veya düşman tarafında kalması gibi nedenlerle kabristanı başka yere nakletmek caizdir.

Bu bilgilerden sonra bahsettiğiniz durumda, şu anda mezarlık devlet kararıyla kaldırılmış olduğu için, bu araziden yer satın almak ve üzerine bina yaptırmak caizdir. Bir mesuliyet varsa o da mezarlığı kaldıranlar içindir. Sizin sorumluluğunuz olmaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet