Allah zaman üstüyse, ayette neden zaman ile birlikte anılıyor?

- Allah zamandan münezzeh diyoruz, lakin ayetlerin birçoğunda Allah'ın zaman ile birlikte anıldığını görüyoruz. Allah'ın evreni altı günde yaratması, bizim katımızda bir günün Allah katında bilmem kaç gün olması gibi, neredeyse her ayette Allah'ın zaman ile iş gördüğünü anlıyorken, Allah'ın zamandan münezzeh oluşunu nasıl ve hangi referansa dayandırarak temellendiriyoruz?

Değerli kardeşimiz,

- Zamandan bahsetmek, zaman içinde olmak anlamına gelmez. Yaratılmışlardan söz etmek yaratanın da -haşa- yaratıklardan olduğu anlamına gelmediği gibi...

- Zaman kavramı, belli bazı cisimlerin belli bir eksendeki periyodik hareketlerinden ibarettir. Örneğin, dünyanın kendi eksini etrafında dönmesinden gece-gündüz/24saatlik zaman dilimi meydana gelir. Dünyanın güneşin etrafında dönmesiyle aylar, yıllar meydana gelir. Şemsu’ş-şumus denilen yıldız/veya güneşin kendi etrafında bir defa dönmesinden bizim günümüze göre bin/veya elli bin yıl meydana gelir.

Buna göre, “zaman” mefhumu ancak yaratılmış olan bazı cisimlerin hareketine bağlı olarak söz konusudur. Kur’an’da farklı zamanlardan bahsedilince, bu farklı zaman periyotları ve farklı zaman mekanizmalarından bahsedilmiş oluyor.

Buradan açıkça anlaşılıyor ki ezeli olan yaratıcının, sonradan var olan yaratıklar içinde yer alması düşünülemez.

- Aslında “her şeyin bir hakikati olduğu gibi, zaman dediğimiz, kâinatta cereyan eden bir nehr-i azîmin (büyük ırmağın) hakikati dahi, "Levh-i Mahv-İsbat"taki kitabet-i kudretin sahifesi ve mürekkebi hükmündedir ....  ve irade-i İlahiyenin bir ünvanı olan "Kitab-ı Mübin"den istinsah ile ve seyyal zamanın hakikati ve sahife-i misaliyesi olan "Levh-i Mahv-İsbat"ta kelimat-ı kudreti yazmak ve çizmekten gelen harekâttır ve manidar ihtizazattır.” (Nursi, Sözler, 548)

- Bediüzzaman Hazretlerinin bu ifadesinden anlaşıldığı üzere, zaman Allah’ın kudretinin varlıkları “mücessem birer ayet ve kelime olarak” yazdığı bir sayfa ve bir mürekkep hükmündedir.

- Demek ki zaman, diğer varlıklar gibi Allah’ın kudretinin yarattığı bir mahluktur.

Hiçbir mahluk / yaratık, ezeli olmadığı gibi zaman da ezeli değildir.

Hiçbir hadis/ezeli olmayan / sonradan yaratılan varlık, ezeli olan Allah için bir mekân, bir zarf olmadığı gibi, zaman da onu içine alamaz.

- Kudretinin ilk tezahürü olan büyük patlamanın geçmişi en fazla 15-20 (30 olsun) milyar sene önce meydana gelmiştir. Allah ise önsüzdür / ezelidir. Hadiste ifade edildiği gibi,

 “Ezelde yalnız Allah vardı, onunla birlikte hiç bir şey yoktu.”(bk. Buharî, Bed’u’l-halk,1; Kenzu’l-ummal, h. No: 29850)

Öyleyse zaman da yokken Allah vardı. Dolayısıyla ilahi hayatın / Allah’ın varlığının zamanla yakından uzaktan bir alakası yoktur.

- Allah’ın eşyayı zamana bağlaması, eşyanın tabiatıyla ilgilidir. Bir binayı yapan ustanın varlığını, kullandığı malzemeyle ilişkilendirerek onun o malzeme içinde olduğunu veya varlığıyla ona muhtaç olduğunu düşünmek akıldan istifa etmek manasına gelir.

Aynen bunun gibi Allah’ın ezeli varlığını yarattığı kâinat / evren binasının malzemelerinden olan zaman veya mekânla ilişkilendirmek ve bunları ona bir zarf kabul etmek ondan bin kat daha akla ziyan bir düşünce ürünüdür.

Zaman da tabiat gibi olsa olsa bir nakıştır, nakkaş olamaz; âciz bir hadistir, ezeli bir varlık olamaz; bir binadır usta olamaz; bir harçtır mühendis olamaz; aciz bir mahluktur sonsuz kudreti içine alamaz... Göreceliği olan bir seyyaldir, sabit/değişmez bir ezeliyi kuşatamaz.

- Kur’an’da zamandan bahsedildiği gibi mekandan da söz edilir. Gökler ve yerküresi birer mekandır. Allah’a -haşa- eğer bir zarf kabul edilirse, bunlar zaman olduğu gibi mekan da olması gerekir. Çünkü zamanın ayrıcalıklı bir imtiyazı yoktur. Hatta zamanın varlığı -izafiyet teorisine göre- rölatif olması hasebiyle mekâna bağlılığı söz konusudur ve bu açıdan mekan zamandan daha önemlidir.

- Allah’ın en önemli isim ve sıfatlarından biri de “SAMED”dir. Samed, hiçbir şeye ihtiyacı olmayan ancak her şeyin kendisine ihtiyacı olan varlık demektir.

Bunun manası şudur: Allah zaman ve mekândan münezzehtir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet