Aldığımız nefes ile ilgili ayet var mı?

- Kutsal kitabımızda nefesle ilgili ayetler var mıdır?
- Yani nefesin önemi veya nefesin Allah'a yakınlığı gibi bir bilgi?
- Nefesin farklı anlamları olabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Doğrudan nefesle ilgili bir ayet bulamadık.

Ancak tasavvufta, nefes konusu farklı anlamlarda kullanılmış, bazı ayet ve hadislerin de buna işaret ettiği ifade edilmiştir.

Buna göre nefes, kişinin yaşadığı yoğun tasavvufî halin hafiflemesi neticesinde duyduğu ferahlık, ayrıca velilerin himmeti gibi anlamlarda kullanılan bir deyimdir.

Nefes kelimesini ilk sûfîler, “sâlikin ilâhî aşk ateşiyle yanıp tutuşan kalbinin, bu ateşin hafiflemesi neticesinde rahatlığa kavuşması” anlamında kullanmışlardır. Kuşeyrî bu hali “gönlün gaybdan gelen lutuflarla rahatlaması” şeklinde tanımlamıştır.

Allah, Tûr’da dağa tecelli edince, kendinden geçen Mûsâ’nın “sübhâneke” diyerek (Araf, 7/143) ayılıp rahatlaması bu hale örnek olarak verilir.

Sonraki dönemlerde nefes kelimesi zikirle bağlantılı olarak ele alınmış, sûfînin alıp verdiği nefesleri denetim altında tutması ve her anı değerlendirmesi önemli bir tasavvufî uygulama sayılmıştır.

Tasavvufta velîlerin nefesinde insanları etkileyen manevî bir kuvvetin bulunduğuna inanılır. Manen ölmüş olanları Allah’ın izniyle tekrar hayata kavuşturduğu için böyle tesirli nefese Hz. İsâ’nın ölüleri diriltmesine telmihen “dem-i Îsâ” denilmiştir.

Ayrıca, Hz. Peygamber (asm)’in Felak ve Nas surelerini okuyup üflediği rivayet edilir. Hadiste, “Ruhulkudüs kalbime üfledi.” şeklinde bir ifade geçtiğinden nefes (üfleme) vahiy türlerinden biri sayılmıştır (Süyuti, el-İtkan, 1/142) İmam Gazzâlî bu anlamdaki nefesi ilham olarak kabul eder. (İhya, 3/17)

Muhyiddin İbnü’l-Arabî, nefes kelimesini Allah’ın Rahman ismine nisbet ederek "evrenin yaratılışı ve varlıkla ilgili bir kavram" diye ele almıştır. İnsanın nefesi kelimenin, sesin ve sözün vücuda gelmesine, bu da birçok dilin ortaya çıkmasına sebep olur. Bütün kelimeler ses zemininde ve sesten oluştuğu gibi maddî ve mânevî bütün varlıklar da Allah’ın kelimeleridir.

İbnü’l-Arabî, derya mürekkep olsa bile mürekkebin tükenip Rabbin kelimelerinin tükenmeyeceğini bildiren ayetteki (Kehf ,18/109) kelimeler ifadesini “varlıklar ve nesneler” olarak yorumlamıştır. Her varlık ve nesne “ol” (kün) emriyle yaratıldığından (Nahl, 16/40; Meryem, 19/35) bu emrin sonucu olarak var olan bütün nesneler aslında kelimedir.

Her nefes, cihandan daha değerli olduğuna göre, bunu nerede ve nasıl kullandığımıza çok dikkat etmeliyiz.

Unutmayalım ki, her nefesin bir mükafatı veya hesabı olacaktır...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet