Akıl ile Allah'ın bilinmesi konusunda Mâtürîdilerin ve Eş'arilerin görüşleri nelerdir?

Matüridiler, "Peygamber gönderilmese de insanlar Allah'ın varlığını akıllarıyla bilmek zorundadır." derken, Eş'ariler "zorunda değildir" diyor. Fıkhi noktada mezhepelrin ihtilafı teferruata dair iken, iman konusu gibi ehem bir mevzuda ihtilaf nasıl oluyor? Yani; elçi gönderilmeyen bir kimse Allah'ı bilmezse Mâtüridilere göre kaybetmiş, Eş'arilere göre kurtulmuş mu oluyor?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

İmani meselelerde de içtihad yapılır. Nİtekim bu zatlar da ayet ve hadislerden anladıkları manaya göre içtihad etmişlerdir.

Mâtüridilere göre, kendisine hak din tebliğ edilmeyen kişi Allah'ı bilirse kurtulur, bilmezse kaybetmiş olur. Eş'arilere göre ise, kendisine hak din ulaşmayan yine de mesul olmaz.

Her ikisinin de dayandığı deliller vardır. İşin hakikatini ise Allah bilir. Ayrıca insanın imkanları da burada belirleyici olabilir. Mesela kendisine tebliğ ulaşmamış iki insanın şartları aynı olmayabilir. Birisinin araştırma imkanı mümkün olduğu halde araştırmamış, diğerinin ise hiç araştırma imkanı olmamıştır. İkisinin de mesuliyeti farklı olacaktır. Allah bunlar hakkında adaletiyle hükmedecektir.

İlave bilgi için tıklayınız:

Fetret ehlinin, yani İslam'dan haberi olmayanların sorumluluğu var mıdır?..

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet