Ağaç kesmek yasak ise, savaşta neden kesilmiş?

Hz. Muhammed (sav)’in savaşta meyve ağaçlarının kesilmesini kesinlikle yasakladığını biliyoruz. Ama şunu da biliyoruz ki, Benî Nadir kabilesi kuşatma altındayken, Hz. Peygamber sahabelerini hurma ağaçlarını kesmelerini ve yakmalarını emretmiştir ve Taif saldırısında, Hz. Peygamber hurma ağaçlarını kesmelerini ve bahçeleri yok etmelerini emretmiştir.
- Bu konuda herhangi bir şüphem yok. Ben sadece bu konu hakkında gerçeği arıyorum.
- Bu bir istisna mıydı yoksa bu kural tüm bunlar (savaş) olduktan sonra mı meydana geldi?

Değerli kardeşimiz,

İlgili savaşta bazı ağaçların kesilmesi Allah’ın izniyle söz konusu olmuştur. Bu konudaki ayetin meali şöyledir:

“Hurma ağaçlarını kesmeniz de dikili halde bırakmanız da Allah'ın izniyle idi ve yoldan çıkanları perişan etmek içindi.” (Haşir, 59/5)

Tefsirlerde verilen bilgiye göre, Hz. Peygamber (asm) Efendimizin emriyle hurma ağaçlarından bir kısmı kesilmiş, bir kısmı da kökleri üzerinde dikili bırakılmıştır. Yahudiler, bu konuyu vesile kılarak “Hz. Peygamberin (asm) bir yandan yeryüzünde fitne fesat çıkarmamayı söylerken bir yandan da bahçelerimizi keserek bu işi kendisi yapmıştır.” diyerek dedikodular yapmışlar. Sahabeler bu konuda bir tedirginlik yaşamışlardır. “Acaba kesmediklerinden dolayı sevap ve kestiklerinden ötürü de günah mı kazanmışlar” diye meseleyi Resulullah Efendimize (asm) arz ettiler. Bunun üzerine yukarıdaki ayet indirildi.

Ayette, hurma ağaçlarının bir kısmının kesilmesi, diğer bir kısmının kesilmeyip yerinde bırakılması Allah’ın emir ve izniyle olduğuna dikkat çekilmiştir. Çok kaliteli ağaçların kesilmesi, müminlerin izzetini, kâfirlerin zilletini tescil etmeye, Yahudilere gözdağı vermeye yönelik olup, belki de yerlerini yurtlarını daha kolay bırakmalarına bir vesile yapılmıştır.

Bu işlem, bir fitne-fesat değil, aksine müminler için bir nimet olup, fitne fesat peşinde koşanları cezalandırma eylemidir.

Ayetin son cümlesinin “yoldan çıkanları perişan etmek içindi” şeklinde olması bu hususa işaret etmeye içindir. (bk. Razi, Maverdi, Meraği, ilgili ayetin tefsiri).

Bazı âlimlere göre, savaştaki asıl kural ağaçları kesmemektir. Kesilenler ise Allah’ın hikmetinin öngördüğü bir istisnadır.

Diğer bazı âlimlere göre, savaşta ağaçların kesilmesi, evlerin yıkılması gibi işlemler, genel bir kural olmamakla beraber, savaşın durumuna göre, devlet reisi, vekili veya onun tayin ettiği yetkililerce pratiğe dökülebilir. Delilleri ise bu ayettir. (bk. Razi, Keşşaf, ilgili yer)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet