Ademoğulları arasında putperestlik ne zaman ve nasıl başladı?

- Kur'an-ı Kerim'de Hazreti Adem'den(a.s) güzel bir çocuğun dünyaya geldiği ve sonradan insanların bu çocuğa tapmaya başladıkları bildiriliyor...
- Bu çocuk kimdir ve insanlar ona neden tapmaya başlıyorlar?
- İnsanlar tapınmaya başladıklarında Hazreti Adem (a.s) ve söz konusu çocuk dünyada değiller miydi?

Değerli kardeşimiz,

Bazı rivayetlere göre konuyla ilgili bilgiler özetle şöyledir:

Kabil, kardeşi Hâbil'i öldürünce, Babası Âdem Aleyhisselâmdan korkarak Yemen'e kaçtı.

Şeytan, ona: "Hâbil'in kurbanını ateşin yakması ve kurbanının kabul olunması, onun, ateşe hizmet ve ibadet etmesi yüzündendi. Sen de öyle yap!" diye telkinde bulundu. Bunun üzerine, Kabil, bir ateş evi yapıp içinde ateş yakarak ona tapmağa başladı.(1)

Put, ağaçtan veya altın veya gümüşten insan şeklinde yapılırsa, ona: Sanem, taştan yapılırsa, ona da Vesen denir.(2)

Hz. Âdem’den sonra peygamber olan oğlu Hz. Şis’dir. Hz. Şis’in oğulları, önceleri gelir, Âdem Aleyhisselâmın Nevz veya Bevz dağındaki mağarada bulunan cesedini, ziyaret eder ve ona, tazimde bulunurlar, kendisi için, Allah’tan rahmet dilerlerdi.(3)

Kabil b. Âdemoğullarından bir adam: "Ey Kabiloğulları! Şis oğulları, Âdemin cesedinin çevresinde dönüp dolaşarak ona tazimde bulunuyorlar. Sizin ise, böyle bir şeyiniz yok!" dedi ve onlar için bir put yonttu. Tarihte ilk put yapan adam, bu oldu.(4)

Kur'an-ı Kerim'de Vedd, Süva', Yağus, Yauk ve Nesr diye adları anılan putlar(5), rivayete göre: Âdem Aleyhisselâmın oğulları(6) veya oğullarının oğulları idiler.(7) Bunlar, iyi amelli kişilerdi.(8) Halk, bunlara uyardı.(9)

Süva'ın, Şis Aleyhisselâmın oğlu olduğu, Yağus, Yauk ve Nesr'in de Süva'ın oğulları oldukları da rivayet edilir.(10)

Bunlar, öldükleri zaman, adamları: "Keşke, onların suretlerini, bize bir yapan olsaydı da kendilerini hatırladıkça, bizi, ibadete teşvik etmiş olurdu." dediler.(11)

Onlara, yakınları, çok ağladılar. Kabiloğullarından bir adam: "Ey kavmim!(12) Ben, can vermeye güç yetiremem amma, size, onların suretlerine göre beş tane put yapsam, yontsam olmaz mı?" dedi. Onlar da: "Olur!" dediler.

Bunun üzerine, Kabiloğullarının put yapıcısı, onlar için, Vedd, Süva', Yağus, Yauk ve Nesr'in suretlerine göre beş tane put yonttu, dikti.

Adlarına put dikilenlerin kardeşleri, amcaları ve amcaoğulları gelip bu putların çevrelerinde koşarak dolaşırlar ve onlara tazimde bulunurlardı. O asır, böylece geçti.

Yerd b. Mehlâil b. Kaynan b. Enuş, b. Şis, b. Âdem zamanında da böyle yapıldı.(13)

Bazı kimseler, İslâmiyet'ten döndü.(14)

İkinci asır gelince, bu putlara, ilk çağdakinden daha çok tazimde bulundular.

Üçüncü asır gelince:

"Bizden öncekilerin şu putlara tazimleri, ancak, Allah katında, şefaat etmelerini umdukları içindi!" diyerek onlara tapmağa başladılar, küfürlerini artırdılar.

Bunun üzerine, Yüce Allah, onlara İdris Aleyhisselâmı, peygamber olarak gönderdi.

İdris Aleyhisselâm, onları, putlara tapmaktan men ve Yüce Allâha ibadete da-vet etti.(15)

Fakat, onlar, İdris Aleyhisselâmı, yalanladılar. Yüce Allah da onu, yüksek bir makama kaldırdı.

Putperestlik, Nuh Aleyhisselâmın zamanına kadar artmakta devam etti. Yüce Allah, Nuh Aleyhisselâmı, peygamber gönderdi. Nuh Aleyhisselâm, onları, Yüce Allâha ibadete, uzun zaman davet etti. Fakat, onlar, Nuh Aleyhisselâma karşı koydular ve kendisini, yalanladılar.(16)

Nuh Aleyhisselâm, onlarla başa çıkamayınca, kendisini ve yanındaki müminleri, onlardan kurtarması için, Allah'a dua etti.(17)

Yüce Allah da onları, Tufan suyunda boğdu.(18) Tufan suları, Nevz veya Bevz dağından beş putu sürükleyip yere indirdi. Suların, şiddetli akışları, onları, ülkeden ülkeye sürükledi. Nihayet, Cidde toprağına attı. Sonra, sular, çekildi. Esen rüzgârlar, putların üzerine toprak yığdı.(19)

Dipnotlar:

1. Taberî, Tarih 1/82.
2. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, s. 53.
3. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, s. 50.
4. Yâkut, Mûcemülbüldan, 5/367.
5. Nuh Suresi, 23.
6. Ebu’l-fida, Tefsir, 4/426.
7. Taberî, Tefsir, 23/99.
8. Ebu’l-ferec İbnü’l-cevzî, Tabsıra, 1/35.
9. Taberî, Tefsir, 29/99.
10. Zürkani, Mevahib Şerhi, 2/348.
11. Taberî, Tefsir, 29/99.
12. Taberî, Tefsir, a.y.
13. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, 51-52.
14. İbn Sa'd, Tabakat, 1/39.
15. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, s.52.
16. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, s.52-53.
17. Şuarâ, 118.
18. Nuh Suresi, 25
19. Ebu’l-münzir Hişam, Kitabu’l-esnam, s. 53; Bk. M. Asım Köksal, Peygamberler Tarihi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 1/73-75.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet