Zekat hesabı yapılırken, zekattan düşülen asli ihtiyaçların ölçüsü nedir?

Değerli kardeşimiz,

Kişiyi zekât yükümlüsü hâline getiren nisap miktarı malın üzerinden bir yıl geçmesi lazımdır. Hadîste; "Kim servet elde ederse, zekât bir yılın geçmesiyle farz olur." (Tirmizî, Mişkât, 6) buyurulmaktadır.

Temel ihtiyaç ve yıllık zorunlu harcamalar, zekâttan muaftır. Buna geçim indirimi de denilebilir. Bu geçim indirimi için, para yerine belli ihtiyaç maddeleri geçtiğinden, mal sahiplerinin mağduriyeti söz konusu olmaz. Çünkü bir kimse önce temel ihtiyaç maddeleri ve borçları düşürdükten sonra geri kalan altın, gümüş, ticaret eşyası veya nakit para nisap miktarını aşar ve üzerinden de bir yıl geçmiş olursa, zekât farz olur.

Ayette; "Sana, neyi fakirlere harcayacaklarını sorarlar; de ki; artan malı verin." (Bakara, 2/219) buyurulur. İbn Abbâs, artan malın, "Aile fertlerinin ihtiyaçlarından arta kalanı" olduğunu belirtir [İbn Kesîr Tefsîri, Mısır (t.y.), I, s. 255-256] Elmalılı, âyetteki "arta kalanı infâk ediniz" hükmünün şu anlama geldiğini belirtir:

"Malınızın temel ihtiyaçlarınızdan fazlasını infâk ediniz. Meşrû yoldan mal kazanınız ve bu maldan kendinizin ve aile fertlerinizin zorunlu ihtiyaçlarından fazlasını hayır için harcayınız. Çeşitli âyetlerde belirtildiği üzere karı, küçük çocuklar, fakir durumdaki ana-baba, dede ve nineler aile ferdidir. Bunların nafakası, bir kimsenin kendi nafakası kabilindendir. Bu yüzden hayır yapacağız diye kendinizi ve aile fertlerini nafakasız bırakmak câiz olmaz." (Elmalılı, Hak Dini Kur'ân Dili, İstanbul 1960, II, s. 767).

İşte bir kimsenin zekât yükümlüsü olması için kendisinin ve yukarıda belirtilen aile fertlerinin bir yıllık temel ihtiyaçlarını karşılayacak mâlî güce sahip olması, ayrıca nisap miktarı mala da bir yıl süreyle mâlik bulunması gerekir. Altının zekât nisabı 80 gr. gümüşün 640 gr. olup, nakit para veya ticaret mallarının nisabı da bunlardan birisi esas alınarak belirlenir. Nakit para veya ticaret malı nisabı aşınca, nisap miktarı da eklenerek kırkta bir zekâta tâbi olur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- HAVÂİC-İ ASLİYYE.

- ZEKÂT.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet