Peygamberimizin eşlerinin boğazlarına vurulması nasıl açıklanabilir?

- Hayatında bir kere bile kadınlara vurmayan ve onlara iyi muamele tavsiye eden Efendimizin(sav) eşlerinin boğazlarının sıkılmasına müsade etmesin ve bunun şakasına da gülmesinin hikmeti nedir? Bu hadisi izah edebilir misiniz?
.. Müteakiben Ebû Bekr'e izin verilerek içeri girdi. Sonra Ömer gelerek izin istedi. Ona da izin verildi. Ömer Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i etrafında kadınları olduğu halde kederli kederli susmuş otururken bulmuş. Bunun üzerine (kendi kendine): Mutlaka bir şey söyleyip Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i güldürmeliyim; diyerek şunu söylemiş: — Yâ Resûlâllah! Hârice'nin kızını bir görseydin! Benden nafaka istedi, Ben de kalktım onun boğazını sıktım. Bunun üzerine Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) gülmüş; ve: «Bunlar da etrafımda gördüğün gibi, benden nafaka istiyorlar.» buyurmuş. Derken Ebû Bekr Âişe'nin boğazını, Ömer de Hafsa'nın boğazını sıkmışlar. İkisi de: Siz Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den onda olmayan bir şeyi istiyorsunuz ha? diyorlarmış. Aişe ile Hafsa: Vallahi Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'de olmayan bir şeyi ebediyen istemeyeceğiz; demişler. (Sahih-i Müslim 1478)

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, Hz. Ebu Bekir kızı Aişe annemizin Hz. Ömer de kızı Hafsa validemizin boğazına vurmamışlar, kızlarının, Peygamber (asm) Efendimizin yanında olmayan şeyi istemelerini duyunca, onların boğazlarını sıkmak istemişler, annelerimiz de yemin billah ederek olana razı olduklarını ifade etmişlerdir.

Konunun özeti budur.

Burada Hz. Peygamber (asm) onların kızlarının boğazlarını sıkmak istemelerine gülmemiş, bilakis, Hz. Ömer’in daha önce yaptığını taklit etmelerine, kendisinin yapmadığı bir şeyi yaptıklarına gülmüştür. Bu da söz konusu işin tuhaflığına bir bakış açısının göstergesi olan bir tavrıdır ve sorudaki düşünceye prim vermemektedir. (bk. Müslim, h.no: 1478)

Bu rivayet, Müminlerim annelerinin dünya veya ahireti tercih hususunda muhayyer bırakıldıklarını haber veren ayetin nüzul sebebini açıklamaktadır.

Anlaşılacağı üzere Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer (radıyallahu anhüma), Efendimizi (asm) sessiz (ve kaygılı) bulurlar. Allah’ın Elçisini neşelendirmek ve konuşturmak için Hz. Ömer’in şaka yollu bir cümlesi Resulullah'ı güldürmekle kalmıyor, sessiz ve kaygılı oluşunun sebebini de ortaya çıkarıyor: Hanımları kendisinden veremeyeceği veya örnek olmalarında vermeyi uygun bulmadığı şeyleri istemektedir.

Bu durumu öğrenen kayınpederler Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer (radıyallahu anhüma) hemen kızlarının üzerlerine yürüyüp "Demek siz, Resulullah'tan onda olmayan şeyler istiyorsunuz ha!" diyerek cezalandırmak isterler, ancak Efendimiz (asm) buna mâni olur. Validelerimiz de o günden sonra Resulullah'tan, onda olmayan bir şey talep etmeyecekleri hususunda söz verirler, yemin ederler. Derken muhayyerlik ayeti nazil olur.

Efendimiz (asm) ilahi emri Hz. Aişe'den başlayarak zevcelerine tebliğ eder. Hepsi de düşünmeye, aileleriyle istişareye gerek duymadan Allah ve Resulü ile beraber olup darlık içinde yaşamayı, ayrılıp bolluk içinde yaşamaya tercih ederler.

Bu hadis, üzgün olan eş dostun fıkra vs. nezih vasıtalara başvurularak konuşturulup, güldürülmesinin müstehab olduğunu ifade etmektedir. (bk. İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 15/507-509)

İlgili hadis-i şerifin tamamı şöyledir:

Hz. Cabir (radıyallahu anh) anlatıyor:

"Hz. Ebu Bekir (radıyallahu anh) gelip (Hz. Peygamber'in huzuruna girmek için) izin istedi. Kapıda oturmuş bekleyen insanlar vardı. Onlara izin verilmemişti. Hz. Ebu Bekir'e izin verildi, o da girdi. Girince, aleyhissalatu vesselamı etrafında zevceleri toplamış olduğu halde sessiz oturuyor buldu. Derken Hz. Ömer de izin istedi, ona da aynı halde iken izin verdi. Hz. Ebu Bekir: "Ben Resulullah aleyhissalatu vesselâmı güldürecek bir şey söyleyeceğim!" dedi ve sordu:

"Ey Allah'ın Resulü! Harice'nin kızı benden nafaka istese ben de kalkıp boğazını tutsam ne dersiniz?" dedi. Resulullah aleyhissalatu vesselam güldü ve: "Şu etrafında gördüklerinin hepsi benden nafaka istiyorlar!" dedi. Hz. Ömer, hemen kalkıp boğazını tutmak üzere Hafsa'ya yöneldi. Hz. Ebu Bekir de kalkıp boğazını tutmak üzere Aişe'ye yöneldi. Her ikisi de:

"Demek siz Resulullah'tan onda olmayan şeyi istiyorsunuz ha!" diyordu. Onlar: "Allah'a yemin olsun! Biz ondan asla olmayan şeyi istemiyoruz!" dediler. Sonra Resulullah aleyhissalatu vesselâm onlardan bir ay ayrı durdu. Arkadan şu mealdeki ayet nazil oldu:

"Ey Peygamber! Hanımlarına de ki: Eğer dünya hayatını ve zevkini istiyorsanız, gelin boşanma bedelini verip sizi güzellikle serbest bırakayım. Eğer Allah'ı, Resulünü ve ahiret yurdunu istiyorsanız, şüphesiz ki, sizden iyilik yapan ve iyi kullukta bulunanlar için Allah pek büyük bir mükafat hazırlamıştır." (Ahzab, 33/28-29)

Hz. Cabir devamla der ki: "Bunun üzerine Resulullah (aleyhissalâtu vesselâm) Hz. Aişe (radıyallahu anha)'den başlayarak şöyle dedi:

"Ben sana bir husus arzedeceğim. Cevap vermede acele etmemeni dilerim, ebeveyninle de istişare ettikten sonra cevap ver."

"O husus nedir ey Allah'ın Resulü?" diye Aişe sorunca, Aleyhissalâtu vesselâm ayeti tilavet buyurdu. Bunun üzerine Hz. Aişe hemen: "Yani sizi tercih meselesinde mi ailemle istişare edeceğim? Asla! Ben Allah'ı ve Resulünü ve ahiret yurdunu tercih ediyorum. Senden ricam, kadınlarından hiçbirine benim şu söylediğimi haber vermemendir!" dedi.

Aleyhissalâtu vesselam:

"Onlardan biri sormaya görsün, ben hemen cevap veririm. Zira Allah beni zorlaştırıcı ve şaşırtıcı olarak değil, öğretici ve kolaylaştırıcı olarak gönderdi!" buyurdular." (Müslim, Talak 29, no: 1478)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet