Peygamber Efendimiz'in Düldül isimli bir atı olduğu ve bu atını daha sonra Hz. Ali'e hediye ettiği doğru mudur?

Değerli kardeşimiz,

Düldül, Hz. Peygamber (aleyhissalatü vesselam) Efendimize, Mukavkıs tarafından hediye edilen katırdır.

Mısır Hükümdarı Mukavkıs'in, hicretin 6. yılında (627) Hz. Peygamber (asm)'e gönderdiği kıymetli hediyeler arasında bulunan katıra hızlı yürüyüşü ve çevikliği dolayısıyla "kirpi" anlamına gelen "düldül" adı verilmiştir. Bu boz renkli katırın erkek veya dişi oluşu hususunda kesin bir kayıt bulunmamaktadır. Konuyla ilgili Türkçe literatürün hemen hepsinde "beyaz renkli dişi katır" ifadesi kullanılmışsa da Arapça kaynaklardaki rivayetlerde onun erkek olduğu belirtilmiştir. (bk. Âmirî, Behçet, Kahire, 1331, 2/165; Halebî, İnsanü’l-uyun, Kahire, 1384, 3/431)

Hz. Peygamber (asm), hem savaşlarda hem de diğer zamanlarda bindiği düldülün idaresini, ileride Mısır valiliği de yapacak olan Ukbe b. Âmir el-Cühenî'ye vermişti. Daha sonra Hz. Ali (ra)'e bağışladığı düldül, ondan oğulları Hasan ve Hüseyin'e, ardından da diğer oğlu Muhammed b. Hanefıyye'ye intikal etmiştir. Hz. Ali (ra)'in Hâricîlerle çarpışırken düldüle bindiği yolundaki rivayetlere hem Şiî hem de Sünnî kaynaklarında yer verilmiştir.

Ayrıca çeşitli vesilelerle Ferve b. Amr el-Cüzâmî, Eyle Hükümdarı İbnü'l-Almâ, Dûmetülcendel hâkimi ile Habeşistan Necâşîsi Ashame tarafından da Hz. Peygamber (asm)'e katır hediye edilmiştir.

Hz. Ali (ra), Fars edebiyatı ile Türk edebiyatının klasik, tasavvufî, dinî-destanî metinlerinde genellikle zülfikar adlı kılıcı ve Hz. Peygamber (asm)'in kendisine hediye ettiği düldül isimli katırıyla birlikte anılmaktadır.

Kaynaklarda, Hz. Ali (ra)'in savaşlarda ve özellikle savaş başlamadan önce yapılan mübârezelerde hasımlarını kılıcı zülfikar ve düldülün de maharetiyle altettiği belirtilir; bu sebeple edebî metinlerde bunlar onun âdeta ayrılmaz birer parçası olarak anılmıştır. Bu husus, Hz. Ali (ra) çerçevesinde oluşturulmak istenen tenasüp sanatının bir gereği ve ifadesi olarak da çok rağbet görmüştür. Halk arasında düldül güçlü süvarisi Hz. Ali (ra) ile özdeşleşmiştir. (bk. TDV. İslam Ansiklopedisi, Düldül md.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet