Sabah ve yatsı namazını cemaatle kılmayan münafık mı?

Peygamberimiz, sabah ve yatsı namazlarını cemaatle kılmayanın münafık olduğunu söylemiş, doğur mu? Müslümana münafık denilmez, bu durumda bu hadiste geçen Münafık ne demek?

Değerli kardeşimiz,

Müminler için kullanılan nifak kelimesi inanç anlamında değil, amel ve fiil anlamındadır. İkisi arasında, kömür ile kömüre dokunan elmas kadar fark vardır. İnanmadığı hâlde inandım diyen münafık, kömür gibiyse, mümin olduğu hâlde nifak alameti taşıyan kişi kömüre dokunduğu için kirlenen elmas gibidir.

İtikadi açıdan münafık olan kişi ancak iman etmekle elmas olur. Mümin olduğu hâlde günah ile kirlenen kişi ise, günahından arınarak temiz elmas olur.

Namazı cemaatle kılmak sünnettir, cemaatle kılmayanın namazı da geçerlidir, ancak sünnet sevabından mahrum kalır.

Sabah ve Yatsı namazını camide cemaatle kılmayan imanı olmayan münafık anlamında mıdır?

Hayır. Böyle biri dinden çıkmış veya imanı olmayan anlamında bir münafık değildir.

Ama böyle davranmak, Peygamber (asm) Efendimizin dilinde "münafıklık alameti" olarak uyarılmıştır.

Peygamber Efendimiz (asm) şöyle buyurmuştur:

“Münafıklara sabah ve yatsı namazından daha ağır gelen hiçbir namaz yoktur.  İnsanlar bu iki namazda ne kadar çok ecir ve sevap olduğunu bilselerdi, emekleyerek de olsa cemaate gelirlerdi.” (Buhârî, Mevakıt 20, Ezan 34; Müslim, Mesacid 252)

"Münafıklar üzerine sabah ile yatsı (cemaat) namazlarından daha ağır hiçbir namaz yoktur. Halbuki bu iki namazda olan şeyleri bilselerdi emekleye emekleye de olsa, onlara muhakkak gelirlerdi…” (Buhari, Ezan 34)

Hadisteki uyarı ne anlatıyor?

Bu hadisler, münafıkların sabah ve yatsı namazlarına katılmadıklarını belirtmektedir. Ancak bu durum, bir kişinin sabah ve yatsı namazını cemaatle kılmamasının kesinlikle münafık olduğu anlamına gelmez. Müslüman bir kişi, çeşitli sebeplerle bu namazları cemaatle kılmayabilir ve bu onun münafık olduğunu göstermez.

Bu hadis, münafıkların bir vasfını ortaya koymakta ve müminlerin bu tür davranışlardan sakınmaları gerektiğini vurgulamaktadır. Dolayısıyla, bir Müslüman'ın namazlarını kılmaması, onu otomatik olarak münafık yapmaz; bu durum nefsin tembelliği veya başka mazeretlerden kaynaklanabilir. Önemli olan, Müslümanların namazlarını ihmal etmemeye özen göstermeleri ve cemaatle namaz kılmanın faziletini bilerek hareket etmeleridir.

Münafıklık alameti ne demek?

Buradaki münafıklık, hal, hareket, tavır ve fiil nifakıdır, kafirlik nifakı değildir. Yani bu hadiste kötülenenler, müminlerin cemaate devam hususunda tembel davranan zümresidir. Bunlar, imandan büsbütün soyulmuş kafir münafıklar gibi değildir. Bunlar şekil bakımından ve fiil açısından imansız münafıkların benzedikleri için, bundan sakındırmak maksadıyla böyle münafıklıkla vasıflandırılmışlardır.

Bunlar evlerinde namaz kılıyorlar. Hakiki münafık ise kâfir olduğundan elbet evinde namaz kılmaz.

Hadiste bu iki namazın “eskale= en ağır” lafzıyla ifade edilmesi, diğer namazlara da gelmenin kendilerine ağır geldiğine, şu kadar ki, en ağırı bu iki namaz olduğuna işaret eder.

Ayrıca, sabah ve yatsı namazları münafıkların çoğu kere camiye, cemaate gelmedikleri namazlardır. Bu özelliği sebebiyle müminle münafığı, ihlâs sahibi olanla nifak alâmeti taşıyanı ayırt etmede bu iki namaz bir ölçü kabul edilmiştir.

Sabah namazı vakti uykudan uyanmanın çok zor olduğu, yatsı namazı vakti de yorgunluğun had safhaya varıp uykunun galip geldiği zamanlardır. Bu iki vakitte camiye ve cemaate gitmek gerçekten büyük bir azim ve gayreti gerektirir. Faziletinin daha üstün, sevabının daha çok olmasının sebeplerinin başında bu özellikler gelir. Çünkü zoru başarmanın ve güçlüğe göğüs germenin fazileti ve sevabı daha çoktur. Bu sebeple sabah ve yatsı namazında cemaate emekleyerek de olsa gelmek tavsiye edilmiştir ki, bu hususta ne kadar gayret gösterilmesi gerektiğinin mübalağalı bir tarzda ifade edilmesinden ibarettir.

Beş vakit namazın her birinin farzlarının camide ve cemaatle kılınması tavsiye edilmişse de sabah ile yatsı namazlarına farklı bir yer verildiği pek çok sahih rivayetten açıkça anlaşılmaktadır. Müslümanlar, bu hadislerin gereğini yerine getirdikleri ölçüde Allah katında değer kazanırlar.

Demek ki:

- İman bakımından değil, amel, hareket ve fiil bakımından münafığa benzeyen bir mümin asla kafir değildir, hali ve hareketi onlara benzemiş olur.

- Sabah ve yatsı namazlarını camide cemaatle kılmak, diğer namazları cemaatle kılmaktan daha faziletlidir.

- Sabah ve yatsı namazları, münafıklara en zor gelen namazlardır. Bu sebeple bu iki vaktin namazı, müminle münafığı ayırıcı bir özelliğe sahiptir.

- Emekleyerek ve sürünerek de olsa camiye, cemaate gelmeye özen göstermek gerekir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet