İnsan, sahurda, iftarda ve kardeşleriyle yediklerinden sorumlu değildir, hadisi sahih mi?

"İnsan üç şeyden sorumlu tutulamaz: Sahurda yediklerinden, iftarda yediklerinden ve kardeşleriyle birlikte yediklerinden sorumlu tutulamaz" şeklinde bir hadis okudum.
- Bu üç durumda fazla yeme veya israf uygulanabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis şöyledir:

ثلاثة لا يحاسب عليها العبد‏:‏ أكلة السحور وما أفطر عليه وما أكل مع الإخوان

İnsan üç şeyden hesaba çekilmez: Sahurda yediklerinden, iftarda yediklerinden ve kardeşleriyle birlikte yediklerinden. (Gazali, İhya, Yemek Adabı bölümü)

Senedinde geçen Süleyman b. Davud, münkeru’l-hadis yani "rivayet ettiği hadisleri kabul edilemez" olduğundan, bu hadis-i şerif sahih değildir. (bk. Mahmud Haddad, Tahricü ehadisi İhya, 1/913, no: 1222)

Eğer bu hadisin sahih bir rivayeti varsa, bunu şöyle anlamak uygun olur:

Bilindiği üzere haramın azabı, helalin ise hesabı vardır.

Her Müslüman helal kazansa ve helal harcama yapsa bile, bunların mutlaka bir hesabını verecektir.

Buna göre helal de olsa yediklerimizin hesabı sorulacak ve hesabını vereceğiz. Ancak oruca dayanmak ve rahat oruç tutmak için sahurda yediklerinin veya akşama kadar aç ve susuz kalan birinin iftar vaktinde yediklerinin ya da misafirlerini ve arkadaşlarını memnun etmek için yediklerinin hesabı sorulmayacak şeklinde anlaşılabilir. Nitekim hadiste hesaba çekilmez denilmesi de buna işaret etmektedir.

Demek ki, bu üç durumun ikisinde oruç ibadetini daha rahat tutmasına vesile olması açısından diğerinde de mümin kardeşlerini razı etmek ve gönüllerini almak bakımından konuya bakılması uygun olacaktır.

Yoksa israf da olsa, çok da yeseniz sakıncası yoktur, şeklinde anlamak uygun olmaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet