Gece ve sabah namazlarına uyanmaya korkuyorum, öğütler var mı?

- Gece namazlarında çok seviyorum, ama gece ve sabah namazlarına uyanmaya korkuyorum.
- ​Ailemden uzakta evde yalnız yaşıyorum özellikle gece ve sabah namazlarına kalkamıyorum çünkü gecenin karanlığı beni ürkütüyor.
- Allah’ın büyük olduğunu düşünüp her şeye gücü yettiğini söyleyip kendimi ikna etmeye çalışıyorum, ama yine de korkuyorum, sizin bana bu konuda vereceğiniz öğütler var mı?

Değerli kardeşimiz,

Sizin durumunuza psikoloji biliminde “gece veya karanlık korkusu” adı verilir.

Adı ne olursa olsun, “korku” çok büyük oranda öğrenilmiş bir duygudur. Kişi, hayatının ilk yıllarında ailesinden veya yakın çevresinden yanlış yüklemeler sonucunda korkuyu öğrenir. Örneğin anne-babanın; çocuğu 1-2 yaşında ayrı bir odada yatmaya zorlaması, yakın çevresinin çocuğu öcü, cin, canavar gibi görülemeyen belirsiz şeylerle ilgili öyküler anlatması veya korkutması, çocuk filmlerinde ne olduğu bilinmeyen varlıkların çokça izlenmesi gibi etkenlerden dolayı, çocuk bilinmeyen ve belirsiz şeylerden korkmayı öğrenir.

Bu bilinmeyen ve belirsiz iki şeyin de en açık hissedildiği zaman gece veya karanlıktır.

Ayrıca karanlık korkusunun bir başka nedeni de çocuklukta yaşanılan zihinsel ve duygusal bir travma da olabilir. Bu da yine birilerinin o kişiyi korkutması sonucunda ortaya çıkar.

- Öncelikle bu konuda yalnız olmadığınızı, korku kültürünün maalesef toplumumuzun bir gerçeği olduğunu bilin. Yapılan araştırmalar uyku bozukluğu olan üniversite öğrencilerinin yarısına yakınında gece / karanlık korkusunun olduğunu gösteriyor. Bu durum, geç yetişkinlik dönemi sonu, orta yetişkinlik dönemine doğru bütün bütün kaybolacaktır. 

- Korku davranışı, çocuklukta öğrenilen bir davranış olduğu için değişmesi zordur, ama imkansız değil. Korkuyu nasıl telkinle, deneyimle, öğrendiysek, korkmamayı da aynı şekilde kendi kendimize yapacağımız telkinlerle, küçük deneyimlerle öğrenebiliriz. 

- Uyumadan önce odanızı loş bir ışıkla aydınlatabilirsiniz. Çünkü sizi korkutan karanlık ve belirsizliktir. Bu durumda her ikisi de ortadan kalkabilir.

- Gece veya sabaha doğru uyandığınızda, korku ve panik hissettiğiniz için geriliyorsunuz, bu sizi daha da korkutuyor olabilir. Onun için uyandığınızda yapacağınız nefes egzersizleri / gevşeme hareketleri rahatlamanıza yardımcı olacaktır.

- Olumsuz bir düşünceyi değiştirmenin en etkili yolu, olumsuz düşünceye ters bir şekilde davranmaktır, ondan kaçmak değil. Çünkü kaçmak o duyguyu daha da pekiştirir. Yani küçük adımlarla üzerine gitmektir. Düşünce, hayal ve davranış düzeyinde korkunuzun üzerine gidin.

Örneğin düşünce düzeyinde gece ve karanlık korkusunun öğrenilmiş bir duygu olduğunu sık sık düşünün. Bu korkunun mantıklı olmadığını, gerçekte var olmadığını, sadece düşüncelerinizde var olduğunu hatırlayın.

Olaya iman ve tevekkül açısından bakın ve bu konudaki hadis ve ayetleri sık sık okuyun, tefsirlerden ve hadis şerhlerinden istifa edin.

 Ayrıca, imanınızı sürekli taze tutun ve kendinize buna uygun terapiler yapın.

Örneğin şöyle diyebilirsiniz:

"Sultan-ı Kainat birdir. Her şeyin anahtarı Onun yanında, her şeyin dizgini Onun elindedir. Her şey Onun emriyle halledilir. Onu bulsan, her matlubunu buldun; hadsiz minnetlerden, korkulardan kurtuldun.” (bk. Nursi, Mektubat, Yirminci Mektup)

Bu şekilde “Allah'ın her şeyde müessir olduğunu bilen ve itikat eden, Onun sonsuz hikmet, rahmet ve kudretine teslim olup, ondan gelen ve gelecek şeylerdeki rahmet tecellilerini görüp razı olur. Allah'ın kudret ve hikmetine razı ve teslim olanlar da kendilerine düşen vazifeyi yaptıktan sonra, Ona tevekkül edip rahatlar."

İşte bu silsileyi takip edenler, dünya ve ahiret saadet ve mutluluğunu elde eder. Bu bilinç ve farkındalık, zaman içinde tevekkül ve imanınızı artıracağı gibi, gece yaşadığınız korkunun gerçek bir korkudan değil de öğrenilmiş bir yanlış davranıştan geldiğini bilinçaltınıza yerleştirecektir.

- Davranış terapisinde, bir fobiden kurtulmak için aşamalı duyarsızlaştırma tekniği uygulanır. Yani kişi gündüz birkaç defa gözlerini kapatarak karanlık ve geceyi hayal eder. Gece korktuğundan dolayı yapmadığı şeyleri hayalinde canlandırır.

Örneğin “şu anda gece, her taraf karanlık ve ben kalkıyorum, yavaş yavaş adım atıyorum... Hiçbir şey olmuyor. Odamın kapısını açıyorum... sakin ve rahatım. Salona adım atıyorum. Işığı açıyorum… lavaboya gidiyorum, abdestimi alıyorum… gibi..”

Bu şekilde yapmak istediklerinizi hayalen yapın. Tümü ağır geliyorsa, aşama aşama yapın. Yani önce sadece odanın içinde dolaştığınızı hayal edin. Daha sonraki günlerde salona çıkmayı hayal edin. Bu şekilde bir 30-40 gün kadar bu hayal etme egzersizini yapın.

Bunun amacı gece karanlıkta yaşadığınız korku ve gerilimi burada az da olsa hissetmek, zamanla gerilimi aşmak ve o atmosfere alışmaktır.

Unutmayın, her şey beyinde başlar ve beyinde biter. Daha önce korku olarak kodladığınız davranışı şimdi normal ve sıradan bir davranış gibi kodlayacaksınız. İki davranış, yer değiştirmiş olacak.

- Korkunuz sizi aşırı endişeye veya paniğe sevk ediyorsa, mutlaka dini bütün bir psikologdan veya bir ruh sağlığı hekiminden yardım almanızda fayda var.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet