Kızgınlık anında yapılan yemin geçerli mi?

- Bazı din alimlerine göre kızgınlık anında yapılan yemin lağv yemini sayılır ve hükümsüzdür. Delilleri ise “Kızgınlık anında yapılan yeminler geçersizdir.” (Müslim) hadisidir.

- Ama Buhari ve Müslim’de geçen Hz. Muhammed (asm)'in kızgınlık anında eşarilere binek hayvan vermemeye yemin ettiği, sonra onlara binek hayvan verip yemininin kefaretini ödediği nakledilir.

- Bu iki hadis birbiriyle çelişiyor. Bunlardan hangisi uydurma. Bu kütübü sittedeki hadislerden de uydurma olanlar var, bu da sünnete olan güvenimi biraz sarstı. Size sormak istedim?...

Değerli kardeşimiz,

Rivayete göre, Eşariler Hz. Peygamber (asm)'den bir binit istediler. Resulullah “Vallahi sizi bir binite bindirmem, yanımda sizi bindireceğim bir binit yoktur.” dedi. Ancak daha sonra Hz. Peygambere ganimet malı bazı develer getirildi. Bunun üzerine “Nerede Eşariler?” diye sordu. Biz yanına vardığımızda humustan (bize develerin) verilmesini emretti.

Biz "Ey Allah’ın Resulü! Biz daha önce bize binit vermenizi istemiş, siz yemin ederek bize vermeyeceğinizi söylemiştiniz; yoksa bunu unuttunuz mu?" dedik. O, "Şimdi sizi (deveye) ben bindirmedim; Allah sizi bindirdi. Şüphesiz ben -Allah’ın izniyle- bir şeye yemin etsem ve ondan daha hayırlısını görsem, mutlaka o daha hayırlı olan işi yapar ve yeminin kefaretini veririm.” dedi. (Buhari, el-Humus, 15; Müslim, h.no: 4354)

- Hadisin (Buhari ve Müslim’in) bu rivayetinde Resulullah (asm)’ın “kızgın olduğuna” dair bir kayıt yoktur. Ancak yine Buhari ve Müslim’in bir rivayetinde Eşarilerin Resulullaha onun “kızgın olduğu bir zamanda” gittikleri şeklindedir.

- Bizim görebildiğimiz kadarıyla bu hadis rivayetinde -kızgınlık durumu ister olsun ister olmasın- “yemin-i lağv” ile ilgili bir şey söz konusu değildir.

Çünkü yemin-i lağv: Yanlışlıkla veya doğru zannıyla yalan yere yapılan yemindir. Örneğin: Bir kimsenin borcunu ödemediği halde ödediğini zannederek “Vallahi ödedim.” diye yemin etmesi bir “yemin-i lağv”dır ve bundan dolayı kefaret gerekmez.

Keza, ağızdan yemin kastedilmeksizin yanlışlıkla irade dışı çıkan yemin de bu türden bir yemin olup kefareti yoktur.

- Hadisin şerhlerinde de kızgınlık sebebiyle bu yeminin yemin-i lğv kısmından olduğuna dair bir bilgiye rastlayamadık. (bk.Nevevi, el-Minhac, İbn Hacer, Fethu’l-Bari, ilgili hadisin şerhi)

- Müslim’de Efendimiz (asm)'in kızgınlıktan dolayı ettiği yemine kefaret vermediğine dair bir bilgiye rastlayamadık. Buna mukabil,

“Kim bir iş konusunda yemin eder de sonra ondan daha hayırlısını görürse yeminini bozsun, o hayırlı işi yapsın ve yemin kefaretini ödesin.”

manasına gelen -başta Buhari ve Müslim olmak üzere- birçok sahih hadis rivayeti vardır.

- İslam fıkıh kaynaklarında “kızgınlık” unsurunun yer aldığı bir yeminin yemin-i lağv olduğu ve bunun da kefaretinin olmadığına dair bir bilgiye rastlayamadık.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet