Tanrı iyilikse bu kötülükler ne?
“Tanrı iyiliktir.” diyorlar. Peki, bu kötülük nerden geliyor o zaman? Sonsuz iyi olan niçin yaratsın kötülükleri? Yoksa bir başkası mı var, mesela şeytan?
…
“Tanrı iyiliktir.” sözü daha ziyade Hristiyan ilahiyatına özgü bir tabirdir.
Kur’an, Allah hakkında “En güzel isimler onundur.” diyor. Biz de onu esmasıyla, yani isimleriyle tanıyoruz.
Evet, onun bütün esması nihayetsiz güzeldir. Fakat hikmeti icabı çirkini de yaratıyor.
Bunun birinci sebebi, bazı isimlerinin tecellisi için bu evrende kötülük ve çirkinlik de olmalı.
Mesela, hastalık olmazsa şifa de olmaz, Şafi ismi tecelli etmez.
Günah işlenmezse ne tövbe söz konusu olur ne de af ve mağfiret. Bu sebeple Tevvab, Afüv, Gafur gibi isimlerin tecellisi mümkün olmaz.
Allah sadece hayrı, iyiyi, güzeli yaratsaydı şer, kötülük, çirkinlik hiç var olamaz, insanları imtihan etmenin bir anlamı kalmazdı.
İnkâr etmek, harama girmek, günah işlemek mümkün olmazdı. Herkes ister istemez melek gibi olurdu.
Hâlbuki insanın yaratılış amacı bu değil. İnsan özgür iradesiyle istediğini seçebilmeli. Dilerse inanmalı, dilerse inanmamalı. İyilik de yapabilmeli, kötülük de.
Allah, insanın kendi tercihiyle hayra yönelmesini istiyor. Fakat kulu neyi dilerse onu yaratıyor.
Mesela, ayaklarla camiye de gidilir, meyhaneye de. Birincisi hayır, ikincisi şerdir. Kul hangisini tercih ederse Allah onu yaratır.
Meyhaneye yönelen ayaklar taş kesilseydi, harama bakan gözler kör olsaydı, namaz kılmayanlara inme inseydi, insanlar ister istemez iman ve ibadet ederlerdi. Kim elmas, kim kömür, anlaşılmazdı.
Bu hakikat "Allah kötülüklere niye engel olmuyor?" sorusunun da cevabıdır.
Bir öğretmen imtihan esnasında öğrencinin doğru cevap vermesine mani olmadığı gibi yanlış cevap vermesine de mani olmaz. İmtihan bunu gerektirir.
Kimi insanlar, güya tenzih için "Kötü sonuçları Allah yaratmıyor." derler.
Hemen soralım: "Allah yaratmıyorsa kim yaratıyor?"
Bu soruya verilecek her cevapta şirk vardır. Hâlbuki Allah yegâne ilahtır, ondan başka ilah yoktur.
Mutezile, güya kötülükleri yaratmayı Allah’a yakıştıramadığı için "Kul kendi eylemini kendisi yaratır." diyor, hata ediyor.
Yaratıcı kudrete noksanlık yakıştırıyor. İnsan gibi âciz bir mahlûka ilahlıktan pay vermiş oluyor.
Hâlbuki hayrın yanında şerri, iyinin yanında kötüyü de yaratması Rabbimizin her şeyi kapsayan sonsuz ilim, irade ve kudretinin şanındandır.
Bir ressam düşün ki güzel nesnelerin resmini yapabiliyor, ama çirkin nesnelerin resmini yapamıyor. Kuşkusuz büyük bir eksiklik olurdu bu.
İyi bir ressam, gül gibi bir güzelin de bir süprüntünün de resmini aynı ustalıkla yapar. Bu onun maharetine alamettir.
Şunu da hep hatırla: Şerri yaratmak şer değildir, şerri işlemek şerdir. Yani kötülükleri yaratmak değildir kötü olan, onları işlemektir.
Allah şerri dilemez, istemez, fakat kul yapmak isterse engel olmaz. Sözün kısası, insan diler, Allah da yaratır.
