FETVÂ - TAKVÂ

Dinî emirleri nefsimizde tatbik ederken iki ölçü ile karşılaşırız. Bu iki ölçü:

1. Fetvâ,

2. Takvâ ölçüsüdür. Fetvâ ile amel etmek, kolay ve hafiftir. Bu sebeble avâm ve halk, hattâ topyekûn Müslümanlar, fetvâ ile amel etmek mecburiyetindedirler. Çünkü, fetvâdan aşağıda tutunacak bir derece yoktur. Fetvâdan da mahrum kalan, artık kendisi için bir başka kurtuluş ölçüsü bulamaz. Ancak takvâ böyle değildir. Takvâ, fetvânın üzerinde, daha yüksekçe, erişilmesi güç bir yerdir. Bu sebebden dolayıdır ki, isteyen, takvâ ile amel etme şevki duyup o dereceye kadar çıkar. Çıkamayan da fetvâ ile amel etmeyi kâfi bulur. Fetvâdan düşmemeye gayret eder. Bizler, şahsî hayatımızda, ferdî tercihlerimizde takvâyı esas alıp, takvâ ile amel etmeye gayret edebiliriz. Ancak başkalarını da bu tercihimize icbâr edemeyiz. Onlar hakkında fetvâ ölçüsünü aramakla yetiniriz. Şümûlleri geniş olan fetvâ ile takvâ mes`elesine açıklık getirmek için, bir hâdiseyi misâl olarak nakletmek isterim: İmam-ı A`zam Hazretleri, bir gün camiye giderken, yol kenarındaki bir çukura göllenmiş yağmur suyundan üzerine az bir miktar bulanık su sıçrar. Derhal çeşmeye koşan Hazret-i İmam, sıçrayan çamuru iyice yıkar ve namaza da ancak bundan sonra gider. Çamurlu suyu yıkamak için gösterdiği heyecan ve telâşı görenler sorarlar:

- Yâ İmam, siz bize elbiseye sıçrayan necâset, avuç içi kadar bir sahayı kirletmedikçe namazı mâni olmaz demiştiniz. Halbuki siz necâset şöyle dursun, şer`an temiz sayılan çamurlu suyun ıslattığı yeri bile yıkamadan namaza girmediniz. Sebebi nedir? İmam-ı A`zam şu karşılığı verir:

- Söyledikleriniz doğrudur. Ben başkalarına fetvâ ile amel etmeyi söylerim, ama kendim için daima takvâyı tercih ederim. Fetvâ bakımından elbiseye sıçrayan galiz necâset avuç içi kadar bir sahayı kirletmedikçe namaza mâni olmaz. Lâkin ben, takvâ ile amel ettiğim için üzerime sıçrayan şey, necâset değil, şer`an temiz sayılan çamur da olsa yıkayıp, her türlü lekeden uzak bir elbiseyle namaz kılmak isterim. Nefsim için tercihim budur."