"Sizler bizden önce gelip geçen kavimleri helak eden iki işi üzerinize almış bulunmaktasınız." hadisini açıklar mısınız?

- İbnu Abbas (ra) anlatıyor: Hz. Peygamber (asm) mikyal (ölçek) ve mizan (terazi) kullananlara şöyle hitab etti:
"Sizler bizden önce gelip geçen kavimleri helak eden iki işi üzerinize almış bulunmaktasınız."
- Açıklar mısınız?

Değerli kardeşimiz,

Ölçek ve tartı alış-verişlerde çok önemli bir adalet göstergesidir. Bütün kâinatı -tekvinî vahiy doğrultusunda oluşturduğu- adalet ölçeğinde denge üzerine kuran Rabbimiz;  teşriî vahiy doğrultusunda ortaya koyduğu adalet ölçeğindeki dengeyle hareket etmeleri için de insanlara yol göstermiştir.

Kur'an-ı Kerim'de ticaret erbabı ölçü ve tartıda eksiklik yapmamaları için şöyle uyarılır:

"Eksik ölçüp tartanlara yazıklar olsun, onlar ki insanlardan satın aldıklarında tastamam ölçerler. Onlar için ölçüp tarttıklarında ise onları zarara uğratırlar." (Mutaffifin, 83/1-3)

Bu eksik ölçüp tartmak genellikle tüm kavimler için söz konusu olmakla birlikte, Kur’an'da bu konuda özellikle vurgulanan kavim Hz. Şuayb (a.s.) kavmidir.

" Medyen halkına kardeşleri Şuayb’ı gönderdik. Onlara şöyle dedi; 'Ey kavmim! Allah’a kulluk edin. Ondan başka sizin için bir ilah yoktur. Rabbinizden size apaçık mucizeler gelmiştir. O halde ölçüyü ve tartıyı tastamam yapın. İnsanlara eşyalarını eksik vermeyin. Islahından sonra yeryüzünde bozgunculuk yapmayın. Eğer mümin iseniz, bu sizin için daha hayırlıdır.'" (Araf, 7/85)

Bir toplumda sosyal adaletin sağlanabilmesi, karşılıklı hakların korunabilmesi için her şeyden önce ölçü ve tartının doğru ve düzgün olması gerekir. Bunu temin etmek için iki şart vardır. Biri bizzat ölçeği tam yapmak; eksik fazla veya yanlış alet kullanmamaktır. İkincisi de tam ve doğru alıp tartmaktır. Ölçme ve tartmanın doğru olması, bir hak, adâlet anlayışı, din ve vicdan meselesidir. Ölçüyü, ölçeği ve tartıyı doğrultacak olanlar bunlardır.

Vicdanlardan hak ve adâlet fikrini kaldırdığınız zaman, doğru aletle ölçerken bile yanlışlık yapmaktan çekinmezler. İnsanlar başkalarının haklarını kendi haklarıyla bir tutarak ölçü ve tartıda doğru ve dürüst olma duygusundan yoksun oldukları sürece; alırken fazla, verirken eksik yapmaktan kurtulmaları mümkün değildir.

Bunun için önce vicdanları düzeltmek, sonra da ölçü ve tartı aletlerini ıslah etmek gerekir. Bu da vicdanlara Allah korkusu ve ahiret inancını yerleştirmekle olur. Ölçü ve tartıda hile yapmak, doğru dürüst hareket etmemek büyük günahtır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet