Hz. Osman'ın evini kuşatan Malik Eşter'i, Hz. Ali neden baş veziri yapmıştır?

- Hazreti Osman efendimiz gibi bir zatı şehid etmek için Hazreti Osman'ın evini kuşatan Malik Eşter'i; Hazreti Ali efendimiz nasıl yanına alıp baş veziri yapmıştır, bunun hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

Soruya birkaç açıdan şöyle cevap verilebilir. Konuyu temellendirme açısından önce birkaç noktadan işin evveliyatına bakmak gerekir. 

1. Asıl adı Mâlik b. el-Hâris en-Nehâî olan ve "Eşter" veya "Malik Eşter" olarak bilinen bu kişi; peygamberlikten önce doğmuş ise de hayatında Rasulullah'ı görmemiştir. Yermuk Savaşında (15/636) bir gözünü kaybettiği için "Eşter" lakabıyla meşhur olmuştur. Eşter, Hz. Ömer devrinin (634- 644) son yıllarında Kufe’de oturmaya başladı. 

2. Hz. Osman zamanında (644- 656) halkı halife aleyhine isyana teşvik ettiği için, önce birkaç yakın destekçisi ve arkadaşı ile birlikte Dımaşk'a, Dımaşk Valisi Hz. Muaviye yanına gönderildi ve sürgün edildi(33/653). Bunların davranış ve tutumlarından rahatsızlık duyan Hz. Muaviye bunları tekrar Kufe’ye yolladı. Halife ve idare aleyhine faaliyetlerinden dolayı Eşter ve arkadaşları bu kez, Humus'ta yönetici olan Halid b. Velid'in oğlu Abdurrahman’ın yanına sürgün edildiler. 

3. Hz. Osman'ın evini muhasara eden ihtilalciler arasında Eşter ve destekçileri de vardı. Bazı kaynaklar onu katiller arasında bile gösterir. 

4. Hz. Ali halife olunca Eşter, Kufeliler adına ona biat ettiği gibi, bazılarını da biata zorladı. Cemel, Sıffin ve Nehravan savaşlarında Hz. Ali ordularında yer aldı. Güçlü, kuvvetli ve savaşta maharetli biriydi. Sıffin'de Hz. Ali'nin süvarilerine (bir görüşe göre piyadelerine de) komutanlık yaptı. Hz. Osman'ın şehit edilmesi olayına karıştığı için, Sıffin savaşı sonrası hakem olarak seçilmedi.

5. Eşter Hz. Ali'ye sadık ve daima onun yanında yer alsa da soruda iddia edildiği üzere, hiçbir zaman Hz. Ali tarafından "vezir veya başvezir" olarak tayin edilmiş birisi değildir. Yani Hz. Ali bir yazı ile vezirlik makamına onu asla  tayin etmedi. Bu tür iddialar Şii kaynaklı olabilir. Zaten o zamanlar henüz halifelerin vezir tayin etmesi gibi bir uygulama ve gelenek yoktu. 

Kaynaklar:

- Sarıcık, Murat, Dört Halife Dönemi, Nesil Yayınları, İstanbul 2010, s. 388, 394, 397.
- Özaydın, Abdulkerim, DİA, "Eşter"  Maddesi.
- Mâlik b. el- Hâris el- Eşter'in İlk Dönem Siyasi Hadiselerdeki Rolü", Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, V, (200), sayı, 4.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet