Hz. Âdem okuma yazma bilir miydi?

- Şöyle bir rivayet gördüm; Hz. Âdem okuma yazma biliyordu.
- Bu bilginin sıhhati nedir?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Âdem’in okuma-yazma bilip bilmediği konusunda ayet ve hadislerde açık bir bilgiye rastlayamadık.

Yalnız ayetlerden bunu anlamak mümkündür. Mesela:

“Ve o, Âdem’e her şeyin ismini (kavramsal düşünmeyi) öğretti, sonra onları meleklerin önüne koydu ve 'Dedikleriniz doğru ise, haydi bu (şey)lerin isimlerini bana söyleyin bakalım!' dedi.” (Bakara, 2/31)

mealindeki ayette Hz. Âdem’e Allah’ın isimlerinin birer tecellisi olan kâinattaki varlıkların geniş durumlarının öğretildiğine işaret edilmiştir. Bunların öğretilmesi, ezberden ziyade bir kitaptan okutulması makul bir açıklamadır.  

“Oku, yaratan Rabbinin adına, insanı bir yumurta hücresinden yaratan! Oku, çünkü Rabbin sonsuz kerem sahibidir, (insana) kalemi kullanmayı öğretendir, insana bilmediğini belleten!” (Alak, 96/1-5)

mealindeki ayetlerde yer alan “çünkü Rabbin sonsuz kerem sahibidir, (insana) kalemi kullanmayı öğretendir, insana bilmediğini belletendir” ifadesinde kalemden bahsedilmekte ve insana / ilk insan Hz. Âdem’e kalem ile yazıyı öğrettiğine dikkat çekilmektedir. 

Keza şu hadis rivayetinden de bunu anlamak mümkündür:

Âdem hata işlediği zaman, “Ya Rabbi! Muhammed’in hakkı için beni affetmeni istiyorum.” diye yalvardı. Allah, “Ey Âdem! Kendisini daha yaratmamışken, sen Muhammed’i nereden öğrendin?” diye sordu. Âdem:

“Ya Rabbi! Sen beni elinle yaratıp ruhundan bana üflediğinde, başımı yukarıya kaldırdım. Arşın sütunlarında 'Lâ ilâhe illallah, Muhammedün rasulullah' yazılı olduğunu gördüm ve bundan anladım ki, ismini kendi isminin yanında yazdığın kimse yarattıkların arasında sana en sevgili olandır.”

Bunun üzerine Allah şöyle buyurdu:

“Ey Âdem, doğru söyledin; hiç şüphesiz yarattıklarımdan bana en sevimli olan odur. Onun hakkı için istediğinden ötürü seni bağışladım. Bilesin ki, eğer o olmasaydı, seni yaratmazdım.” (bk. Taberani, el-Evsat, 6502; Hâkim, Müstedrek, 2/615; Suyuti, ed-Dürrü'l-Mensûr, 1/116; Yusuf Nebhanî, Hucetullahi ale’l-âlemin, s. 210)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet