Gazete kuponu biriktirerek hediye almak veya firmaların düzenlediği çekilişlere katılmak ne derece doğrudur?

Gazete kuponu biriktirerek hediye almak ne derece doğrudur? Bu gazeteyi satın alıp kupon biriktirmemizde (hediyeyi almamızda) bir sakınca var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Herhangi bir firmanın veya şahsın, sattığı mal ile beraber müşterilerine "hediye, armağan, ikramiye" gibi isimlerle verdiği malların helâl olanları ve haram olanları vardır. Önce helâl olanlarından başlayalım:

Bir gazete veya ticârî firma, müşterisini ve sattığı mala rağbeti arttırmak için kupon neşrediyor, yahut kutuların içine bazı mallar koyuyor. Birinci uygulamada belli sayıda kupon biriktirip firmaya teslim edenler arasında kur'a çekerek, kimlerin ismi çıkarsa, onlara belli miktarda hediyeler veriyor. İkinci uygulamada ise, içinde deterjandan başka bir de sabun bulunan, yahut daha kıymetli bir mal bulunan kutuyu tesâdüfen almış bulunan müşteri o mala da sahip oluyor.

İşte, meselâ bir gazete veya deterjanın yanında verilen o malların helâl olabilmesi için şu şartların gerçekleşmesi gerekir:

a) Hediye kuponu bulunan gazete ile kuponsuz gazetenin fiyatı arasında fark bulunmamalıdır; yani gazete on lira ise, hediye kuponu neşredilirken de on lira, neşredilmezken de on lira olmalıdır. Deterjanların hediyeli kutuları ile (içinden hediye çıkması muhtemel bulunan kutuları ile) hediyesiz kutuları aynı fiyatla satılmalıdır.

b) Hediye diye verilen mallar İslâm'da alınıp istifâde edilmesi mübah olan (helâl) mallar olmalıdır.

c) Hediye dağıtarak müşteri arttıran, daha çok mal satan müessese, İslâm'a göre câiz ve helâl olan mallar üzerinde çalışan, câiz olan işleri yapan müesseseler olmalıdır.

İşte bu şartlar tahakkuk edince, meselâ yüz lira vererek aldığımız bir kutu deterjanın fiyatı zaten yüz liradır, biz hediye çıksın diye farklı bir bedel ödemedik, içinden çıkan veya kur'adan çıkan mal doğrudan doğruya gazete veya firmanın kazancından, rızâsı ile ayırıp bize hediye ettiği bir maldır ve helâldir.

Yukarıdaki şartlardan birisi bulunmazsa verilen hediyeler alınamaz, helâl olmaz. Meselâ aynı kalite ve miktarda deterjan ihtiva eden kutulardan hediyeli olanlar 110 liraya, hediyesiz, olanlar 100 liraya satılsa, bu on liralık fazlalıklar, çıkması muhtemel hediye için verilecek, firmada toplanacak, firmaya kur'a ile, yahut bazı kutulara koyarak, binlerce kişiden topladığı onar liradan meydana gelen malları, daha az sayıda kişiye dağıtacaktır ki, bu takdirde gerçekleşen muâmele kumar ve piyango mahiyetinde olur.

Kezâ dağıttığı şey içki, müstehcen neşriyat vb. şeyler ise bunları almak ve bunun için kupon biriktirmek câiz olamaz.

Bir de bu yol ile müşteri celbeden müessese, İslâmın haram kıldığı bir iş ve mal üzerinde çalışıyorsa, onun hediyesine talip olmak ve verdiğini almak yine câiz olmaz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet