Eti yenen ve yenmeyen hayvanlar nelerdir, penguen eti yenir mi?

-  Ben penguen etinin yenmeyecegini düşünüyorum, çünkü bildiğim, insanlara etçil hayvanları yemek haram! Penguen de balık yer, yani etçildir!..

Değerli kardeşimiz,

Dinimiz, insanı maddi ve manevî her türlü zarardan korumak için bir takım kurallar koymuş ve insana zarar verebilecek pis ve kötü olan her şeyi yasaklamış; temiz güzel ve faydalı olanı da helal kılmıştır. (Bakara, 2/168,173; A'raf, 7/157)

Domuzun pis olduğu ve etinin haram kılındığı Kur'an-ı Kerim'de açıkca ifade edilmiştir:

"Allah size ancak ölü hayvan etini (leşi), kanı, domuz etini ve Allah'tan başkası adına kesileni haram kıldı." (Bakara, 2/173).

Fıkıh kitaplarımızda eti yenen ve yenmeyen hayvanlar konusu işlenirken, ilk planda yenilmesi caiz olan kara hayvanlarının etlerinin yenilebilmesi için, dinimizin koymuş olduğu ölçülere göre kesilmiş olmaları gerektiği ifade edilmektedir. Bunun yanında etlerinin yenilip yenilmeme durumuna göre hayvanlar;

a) Yalnız suda yaşayan hayvanlar,

b) Yalnız karada yaşayan hayvanlar,

c) Hem suda hem de karada yaşayan hayvanlar olarak sınıflandırılır.

Bu gruplara dahil hayvanların hangilerinin etlerinin yenilip yenilmeyeceği ve sebebi bahse konu bölümlerde genişçe anlatılmaktadır. Bu konuda bütün fıkıh ve ilmihal kitaplarında yeterli bilgiler mevcuttur.

Etleri Yenen ve Yenmeyen Hayvanlar

Yaratılışında vahşet ve bayağılık olmayan, iğrenç görülmeyen hayvanların etleri din ölçüleri içinde helaldir, yenebilir. Tavuk, kaz, ördek, zürafa, deve kuşu, bağırtlan kuşu, güvercin, bıldırcın, koyun, keçi, deve, sığır, manda, ekin kargası, tavus, kırlangıç, baykuş, tavşan ve turna gibi hayvanlar, bu kısım eti yenen hayvanlardandır. Serçe ve sığırcık kuşlarını yemekte de bir sakınca yoktur.

Yarasanın yenip yenmemesinde, haram veya mekruh olup olmamasında ihtilaf vardır. Hüdhüd kuşunu yemek mekruhtur.

Saksağan, kumru, bülbül, keklik kuşlarının eti aslen helaldir.

(Şafiîlere göre, kırlangıç, tavus, hüdhüd ve papağan kuşlarının etleri haramdır. Martı ve balıkçıl kuşları ise helaldir.)

Azı dişleri ile kapıp avlayan ve parçalayan, kendisini koruyan hayvanların etleri haramdır, yenilemez. Kurt, ayı, aslan, kaplan, pars, sincap, samur, sansar, maymun, sırtlan, fil, köpek, kedi, keler, tilki, gelincik gibi hayvanlar etleri haram hayvanlardır. Azı dişleri olduğu halde bunlarla başkasına saldırmayan bir hayvanın eti de yenebilir; deve gibi...

Tırnakları ile kapıp avlanan, tırmalayan ve yaratılışında bayağı olan kuşların etleri de haram veya tahrimen mekruhtur. Kerkenez, çaylak, kartal, kuzgun, akbaba, alaca karga, yarasa, atmaca, şahin gibi... Bunlar leş yemekten çekinmezler. Tırnaklı olduğu halde bununla hayvanları avlamayan bir kuşun eti yenilebilir, güvercin gibi...

Yaratılışı bakımından iğrenç olan birtakım hayvanların etleri de haramdır, yenmez: Fare, yaban faresi, akrep, yılan, kene, kurbağa, kara ve deniz kaplumbağası, arı, kara sinek, sivrisinek, köstebek, kirpi, bit, pire gibi böcekler.

Görülüyor ki, bu haram olan hayvanlardan bir kısmı yırtıcı bir yaratılışa sahibdir, yaratılışında zararlıdır ve bayağılık vardır. Bir kısmı ise iğrençtir ve nefret edilir haldedir. İnsan ise temizdir, mükerrem bir yaratıktır. Bunun için insanlar, bu gibi bayağı ve zararlı hayvanların etlerinden korunmuşlardır.

Besinlerin insanlar üzerinde iyi ve kötü tesir bıraktığı inkar edilemez. İnsanlar kendisi için yararlı olanı ararsa, İslam dininin müsaade ettiği şeylerden yararlanmalı, yasakladığı şeylerden de kaçınmalıdır. Bundan başka selamet yolu yoktur.

Atlar, savaşa yarayan kıymetli hayvanlardır. Bu bakımdan bunların etlerini yemek İmam Azam'a göre, tahrimen mekruhtur. İki İmama göre ise, tenzihen mekruhtur.

Yabanî olmayan (ehli) merkeblerin ve anaları merkeb olan katırların etleri haram veya tahrimen mekruhtur. Yabanî merkeblerin ve anaları sığır olan katırların etleri ise haram değildir. Hayvanlar yenme bakımından anaya bağlıdırlar.

(İmam Malik'den rivayete göre, ehli merkeblerin etleri mekruh, bir rivayete göre de haramdır. Meşhur olan görüşe göre, atların etleri de haramdır. İmam Şafiî ile İmam Ahmed'e göre, atların etleri mekruh değildir.)

Devamlı olarak suda yaşayıp barınan hayvanlardan her nevi balık etleri yenebilir, helaldir. Kalkan balığı, sazan balığı, yılan balığı ve yunus bunlardandır. Fakat diğer su hayvanları çirkin şeylerden sayılır, yenmeleri caiz olmaz. Yengeç, midye, istiridye, istakoz gibi olanlar helal değildir, etleri yenmez.

Yine, deniz insanı, deniz aygırı, deniz hınzırı gibi balık şeklinde bulunmayan deniz hayvanlarının yenmeleri helal olmadığı gibi, avlanmaları da helal görülmemektedir.

Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda şu hususu dikkatlerinize sunmak isteriz:

"Eşyada aslolan mübahlıktır. Aksine delil olmayan her şey yenilir ve içilir. O konuyu bağlayan bir hüküm varsa ona uyulur."

Bu konuyla ilgili ayet şöyledir:

"Eğer Allah’ın hükümlerine inanıyorsanız, Allah’ın adını üzerine andığınız şeylerden yiyiniz. Allah’ın adının üzerine anıldığı şeylerden niye yemiyorsunuz? Oysa O, darda kalmanız dışında size haram kıldığı şeyleri açıklamıştır. Doğrusu çokları bilmeden hevalarına uyarak insanları saptırıyorlar. Senin Rabbin aşırı gidenleri çok iyi bilmektedir." (En'am, 6/118-119)

"Hayvanlardan yük taşıyanlar vardır ve kesimlik olanlar vardır. Allah’ın size verdiği rızıktan yiyin. Şeytanın adımlarına tabi olmayın. Çünkü o sizin apaçık düşmanınızdır." (En'am, 6/142)

"Ey Muhammed! De ki: bana vahyolunanlar arasında leş, akıtılmış kan, domuz eti ki pistir ya da Allah’tan başkası adına kesilmiş hayvandan başkasının haram olduğunu bulamıyorum. Ancak darda kalan haddi aşmadan ve istekli olmadan ölmeyecek kadar bunlardan yemesinde üzerine günah yoktur. Rabbin çok bağışlayıcı ve çok merhametlidir." (En'am, 6/145)

"... Size bildirilmiş olanların dışındaki hayvanlar size helal kılınmıştır..." (Hac, 22/30)

"De ki: Ne derseniz, Allah’ın size indirdiği rızkın bir kısmını helal bir kısmını haram kıldığınıza göre; Allah mı size izin verdi? Yoksa Allah’a karşı yalan mı uyduruyorsunuz?" (Yunus, 10/59)

Ayetlerde de görüldüğü gibi, sayılan hayvanların dışında tiksinti vermeyenleri yiyebilirsin. Penguen konusunda yasaklayıcı bir hüküm bulunmadığı ve temiz olan her şeyi bize helal, pis olanı da haram kılındığından, iştahı çeken insanların penguen etini yemelerinde sakınca bulunmamaktadır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet