Elektronik spor (e-spor) yapmak caiz mi?
- Profesyonel olarak elektronik spor (diğer adıyla e-spor) yapmak ve bunu meslek haline getirmek caiz midir?
Değerli kardeşimiz,
1. İnternette çevrim içi olarak para kazanmanın birçok yolu vardır. Bunlardan biri de elektronik spor (e-spor turnuvaları) ve oyun uygulamalarıdır. Sanal ortamda icra edilen para kazanma yöntemleri içerisinde baştan meşru olmayan sistemler olabildiği gibi meşru amaçlı kullanılabilecekken içerik itibarıyla gayrimeşru alanlara ortam hazırlayan sistemler de mevcuttur. Bunun yanı sıra hem içerik hem de kuruluş gayesi itibarıyla tamamen meşru kazanç yoları da bulunmaktadır. Bu itibarla internet üzerinden para kazanma fırsatlarını sunan yöntemleri tek kalemde bir hükme bağlamak doğru olmaz.
Oyunlar veya oyun siteleri üç kategoride ele alınabilir:
a) Konusunu küfür, kumar, zina, içki, terör, faiz gibi İslam’ın kesin olarak haram kıldığı bir unsurun oluşturduğu ve bu amaca uygun yöntemlerle para kazanma / kazandırmayı hedefleyen oyun siteleri kurmak, bunlar üzerinden işlem yapmak, para kazanmak ve bu tür sitelere altyapı hazırlamak, yapılan işin / işlemin konusunun hükmünü alır ve caiz değildir. Söz konusu sitelerin bir kısmı haram olan eylem / işleri yürüttüklerini açıkça ortaya koymaktadır. Diğer bazısı ise esas amaçlarını gizleyerek (görünürde) meşru bir faaliyet sunduklarını iddia etmekte, ancak bunların içerik ve sözleşmeleri incelendiğinde durumun göründüğü gibi olmadığı anlaşılabilmektedir. Her ikisi için de hüküm aynıdır.
b) İkinci kısım oyunlar, konusunu doğrudan haram unsurlar oluşturmamakla beraber kişiyi şiddete, bencilliğe iten; emek ve vakit kaybına yol açan; psikolojik olarak oynayanı olumsuz etkileyen oyunlardır. Bu oyunları oynamak söz konusu özellikleri ve kişinin olumsuz alışkanlıklar edinmesine yol açabilmeleri dolayısıyla mekruh (çirkin, hoş olmayan) olarak değerlendirilir ve bu oyunlar üzerinden para kazanmak da caiz olmaz.
c) Diğer bazı oyunlar ise oynayana strateji, tasarım, bilgi, dikkat, teknik vb. beceriler kazandırabilen eğitici nitelikte oyunlardır. Bu tür oyunlar geliştirmek, bunları pazarlamak, oynamak ve bunlardan gelir elde etmek, kumar gibi taraflardan birine haksız kazanç sağlamadığı ve dinen meşru içerikler taşıdığı sürece, caizdir.
Bu itibarla, oyunun amacı, oynanma şartları, oyundan elde edilecek kazancın helal veya haram olmasını etkilemektedir. Ayrıca bu tür sanal işlemlerde telif hakkı gibi düzenlemelerin hakların zayi olmaması için oturtulması, hak kaybı veya aldatılma durumunda müracaat imkânının bulunması önem arzetmektedir.
Bu şartların sağlanması durumunda haram ya da mekruh olan türden oyunlardan sakınmak kaydıyla meşru ve faydalı olan uygulamalar üzerinden kazanç elde etmek caiz olur.
Ancak internette oyunların büyük bölümü kumar, aldatma, faiz, dolandırma ve malayani gibi maksatlarla faaliyette bulunmaktadır. Müslüman bir şahsiyet, haram içerikli oyunlara bulaşmayacağı gibi ne dünyasına ne de ahiretine yaramayacak malayani şeylerle de kıymetli vaktini zayi etmez. Bu itibarla mahzurlu oyunlardan kaçınmak dinin, aklın ve malın selameti açısından şiarımız olmalıdır.
Sonuç Olarak;
1. Haram ya da mekruh olan türden oyunlardan sakınmak kaydıyla, meşru ve faydalı olan oyunların oynanması sonucunda kazanan kişiye verilen üçüncü taraflardan verilen hediyeler alınabilir. Aksi durumda oyunu oynamak, oyun üzerinden kazanç ya da hediye elde etmek caiz değildir.
2. İki veya daha fazla kişinin aralarında doğrudan veya dolaylı olarak anlaşma suretiyle bir tarafın kazanacağı, diğer tarafın kaybedeceği şansa dayalı her türlü oyun, kumar kapsamında olup haramdır. Kendi aralarında yarışacak kimselerden kazananın, üçüncü kişi tarafından vaat edilen ödülü alması ile kaybedenin bir zarara girmemesi esasına dayalı meşru içerikli yarışmalara katılmak ve buradan kazanılacak ödülleri almak ise caizdir (Kasani, Bedai’, VI, 206; el-Fetava’l-Hindiyye, V, 400)
Ancak, bu nitelikleri taşıyan bir yarışmaya katılabilmek için normal ulaşım ücreti dışında kontör göndermek vb. ilave ücret ödemek ya da bir ödeme taahhüdünde bulunmak, çekilişe katılmak için piyango bileti satın almak niteliğinde olduğundan, yarışma bir tür kumara dönüşür ve buradan verilecek hediyeleri almak da caiz olmaz.
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet
BENZER SORULAR
- Satıcının fiyatını bilmediği bir malı ucuza almak günah mı?
- Oyun sitelerinden oyun oynamak günah mı?
- Bir oyunda gerçek parayla paket almak kumara girer mi?
- Dijital oyun geliştirmenin hükmü ve şartları nedir?
- Spor müsabakaları üzerinden bahis oynamak caiz midir?
- Tavla oynamak haram mıdır? "Kim tavla oyunu oynarsa elini domuz kanına bulamış gibi olur." sözü hadis midir?
- Playstation cafe, kahvehane, halı saha gibi yerlerde oynanan oyunlarda yenilen tarafın masrafları ödemesi şeklindeki uygulamalar kumara girer mi; işletmecinin mesuliyeti nedir, kazancı helal midir?
- Maçları izlemek için üyelik alabilir miyiz?
- Futboldan kazanılan para helal mi?
- At yarışları caiz mi?