Bir Müslümana, gayri müslime veya kafire, "kafir" diye hitap etmenin hükmü nedir?

Değerli kardeşimiz,

Ehl-i sünnete göre; kıble ehlinden hiç kimseye kâfir denilemeyeceğinden, kastedilen küfür alametlerinden herhangi bir emare bulunmadıkça, kıble ehline kâfir denilemez.

Kıble ehli olan mü'minlerin de küfre götürecek herhangi bir söz veya fiilden azami sakınması gerekir. Hatta bir mü'min erkek ve kadın için dinin icrası, Allah için amellerin ihlası, insanlar için meşru olan veya meşru olmayan haramları bütün menhiyatı öğrenmesi farzdır. Küfre götüren sözleri öğrenmek de farzdır. Namaz, oruç, hac, zekat, meşru ticaretin kaidelerini öğrenmek bir mü'min için farzdır.

Her şeye rağmen kişi imanını bozacak bir hal ile karşı karşıya gelirse acilen imanını tazelemesi gerekir.

Müslümana sövmenin hükmü nedir?

Peygamberimiz (a.s.m) şöyle buyuruyor:

"Müslümana sövmek fısktır. Onunla çarpışmak ise küfürdür." (Müslim, 1/325)

Bir Müslümana haksız yere sövüp saymak bilicma haramdır. Bu işi yapan fasıktır, cezası tedip olunmaktır. Çünkü Allah, Müslümanları kardeş yapmış, dargınların arasını bulmayı emretmiştir.

Haksız yere Müslümanla kavga ve çarpışma yapan ise ehli hak Müslümanlara göre dinden çıkmak manasına küfretmiş olmaz. Ancak Müslümanla harbetmenin helal olduğuna inanırsa o zaman dinden çıkar. Fakat konu yine de ihtilaflıdır.

Müslüman Müslümana kâfir derse hükmü nedir?

Rasulullah (asm) buyurdular:

"Herhangi bir kimse, din kardeşine 'Ey kâfir!' derse, bu tekfir sebebiyle ikisinden biri muhakkak küfre döner. Eğer o kimse dediği gibi ise ne ala. Aksi takdirde sözü kendi aleyhine döner." (Müslim, 1/319)

Tekfir sebebiyle ikisinden biri muhakkak küfre döner, ifadesinin manası "tekfirin günahı kendine döner" demektir, kendisi kâfir olur demek değildir. Kendisi kâfir olur sözü, dinden çıkar anlamında değil, o sözün günahı kendine döner anlamındadır.(bk. Nevevi, Sahihi Müslim Şerhi, 2/51)

Din kardeşine kâfir demek akibet kendini küfre götürebilir. Çünkü "Günahlar küfrün postasıdır." derler. Bu sözü diline dolayanın akıbeti küfür olacağından korkulur. Bu nedenle hiç bir mümine kâfir dememek gerekir.

Kâfirlere kâfir demenin hükmü?

Sulh halinde olduğumuz ya da Müslümanların içinde yaşayan gayri müslimlere kâfir denilmez ve denilmemelidir. Nitekim kör adama, hey kör demediğiniz gibi... Çünkü eziyettir. (bk. Nursi, Münazarat) Peygamber Efendimiz (asm) Müslümanların içinde yaşayan gayri müslimlere eziyet etmeyi yasaklamıştır:

"Kim zimmî olan birine eziyet ederse, ben onun hasmı olurum." (El-Münâvî, Feyzü'l-Kadîr: VI /19, hadis no: 8270)

diyerek İslamiyetin tahkir ve eziyet dini olmadığını vurgulamıştır.

Kâfir kelimesi iki anlama gelir:

1) Allah'ı inkar eden dinsiz kâfir: Bu anlam ile Ateistler kast edilmektedir.

2) Peygamberimiz (asm) ve İslamiyeti inkar eden kâfir: Bu anlam ile Ehl-i kitap kast edilmektedir.

Kör bir adama kör demek bir nevi hakarettir, bir eziyettir ve bu üslub ile şayet İslamı tebliğ etme gibi bir niyet varsa, bunu hakaret ederek değil, seviyeli bir üslub ile yapmak Kur'an ve sünnetin gereğidir. Çünkü:

- Allah Hz. Musa (as) ve Hz Harun (as)'u, Firavun'a gönderirken:

"Ona yumuşak söz söyleyin. Belki öğüt alır, yahut korkar." (Taha, 20/44)

- Yine Efendimiz (asm) için:

"(Resûlüm!) Sen, Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır ve onlarla en güzel şekilde mücadele et!.." (Nahl, 16/125) vaz etmektedir.

- Allah'ın Ayetlerini inkar eden ve Efendimiz (asm)'i yalanlayanlar için:

"Şimdi sen onlara yumuşak davran ve güzel muamele et." (Hicr, 15/85) demektedir.

- Efendimiz (asm)'e Uhud Savaşı ve sonrasında hitab ederken, Efendimiz (asm)'in yanında yer almayan, onun emir ve tavsiyelerini yerine getirmeyen hem münafık hem de imanları tahkiki seviyede olmayanlar için:

"Sen yalnızca Allah'ın rahmeti sayesinde onlara yumuşak davrandın. Eğer katı yürekli biri olsaydın kesinlikle etrafından dağılıp gitmişlerdi." (Al-i İmran, 3/159) demektedir.

Kur'an'ın Kâfirun suresinde "Ey Kâfirler" denilmesine gelince: Elmalı Hamdi Yazır ilgili ayetin tefrisinde, bu hitab şeklinin, bütün kâfirler için kullanılmadığını, ayetin nazil gerekçesinde Kureyş kâfirlerinin, Peygamberimiz (asm)'den ibadetlerde, bir sene kendi tanrılarına, bir sene de Peygamberimizin Tanrısına (Allah'a) tapılmasını istemesi üzerine, Kureyşin ileri gelenlerine bir hitab şekli olduğunu, bundan dolayı bir kâfire "ey kâfir" yahut "ey kâfirler" demenin hakaret ve buğz anlamı taşıyacağından caiz olmadığına hükmeder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet