Allah’ın sözü zincirin sesine benzer ne demek?

- Bir hadiste Allah’ın sözü düz bir taşta zincirin sesi gibidir anlamı geçiyor.
- Allahu Zülcelal hazretleri vahiy suretiyle konuştuğu zaman sema ehli bir ses işitir ki bu, demir bir zincirin düz bir kaya üzerinde hareket etmesiyle çıkan çıngırak sesine benzer. Sema ehli bu sesi duyunca korku ve haşyetten bayılırlar. Cibril (a.s.) kendilerine gelinceye kadar bu halde devam ederler. O gelince korku, kalplerinden açılır. Hemen: "Ey Cibril, Rabbiniz ne buyurdu?" diye sorarlar. O: "Hakkı söyledi" der. Sema ehli hep bir ağızdan: "el-Hak, el-Hak" diye söyleşirler.
- Resulullah (sav) buyurdu ki:
 "Allahu Teala Hazretleri semada bir işin yapılmasına hükmetti mi, Rabb-i Teala'nın sözüne ihtiramla, melaike (a.s.) korku ile kanatlarını birbirine vururlar. Rabb Teala'nın işitilen sözü düz bir kaya üzerinde (hareket eden) zincirin sesi gibidir."
- Allah’ın ses vasıtasına ihtiyaç duymadığına göre bu ses korku anlamında veyahut Allah’ın emir verdiği zaman çıkan manevi ses olarak anlamak doğru mudur?

Değerli kardeşimiz,

- Önce şunu belirtelim ki, bu gibi hadisler müteşabihtir, manaları kapalıdır.

Selef alimleri bunların -haber olarak- geldiği gibi kabul edilmesini, gerçek anlamının Allah’ın ilmine havale edilmesini uygun görmüşler.

Halef alimleri ise, bunların anlaşılabilir halde tevil edilmesine taraftardır.

- Saniyen; sahih rivayetlerde “Allah’ın sözlerinin sesi” ifadesi yer almamaktadır.

Örneğin, sahih bir rivayette şu ifadelere yer verilmiştir:

“Allah vahiy ile konuştuğu zaman, sema ehli,  ‘Semanın çıkardığı’ demir bir zincirin düz bir kaya / bir taş üzerinde hareket etmesiyle çıkan çıngırak sesine benzer bir ses duyarlar ve (korkudan) bayılırlar…” (Ebu Davud, h no: 4738)

- Buhari’de ise şu ifadeye yer verilmiştir:

“Allah gökte bir işe hükmettiği  zaman, melekler onun sözüne karşı duydukları saygı ve heybetten dolayı kanatlarını birbirine vururlar. Onun sözü sanki düz bir kaya / bir taş üzerinde (hareket etmesiyle  çıngırak sesine benzer bir ses çıkaran) bir zincir gibidir…” (Buhari, Tefsir 15, Sure 34)

- Bu ifade, vahyin başlangıcı (bed’u'l-Vahy) ile ilgili rivayette yer alan “Çıngırak sesine benzer bir ses...” ifadesine benzer.  Ki bu ses, vahiy meleğinin çıkardığı sestir. (İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 8/538-39; Avnu’l-Mabud, 13/47-48)

- Özetlersek, Ehl-i Sünnet alimleri, “hiçbir benzeri olmayan” Allah’ın sesi konusunda da tevil cihetine gitmişlerdir. Meallerini verdiğimiz bazı rivayetlerde açıkça belirtildiği gibi, bu sesi semanın veya meleğin sesi olarak değerlendirmek, sahih rivayetlerin nassına uygun olduğu gibi, ayet ve hadislerde “benzersizliği” vurgulan ve alimler tarafından tespit edilen “muhalefetun lil-havadis” prensibine de mutabıktır.

- Alimlerimiz, “Müşebbihe-Mücessime” vartasına düşmemek için azami gayret göstermiş ve bu gibi sıfat hadislerini anlaşılır bir tarzda tevil etmişlerdir.

Selef alimlerimizi bahane ederek, seleficilik oynayanların oyunlarına gelmeyelim.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet