Parmaklarınızın arasını hilalleyin, hadisi ne demektir?

Tarih: 20.07.2018 - 20:54 | Güncelleme:

Soru Detayı

- Parmaklarınızın arasını hilalleyin ki Allah Teala onların arasını ateşle hilallemesin. (Ahmed ibni Hanbel, el-Müsned no: 1783, 6/256) Bu hadisi nasıl anlamalı?
- Böyle hadis var ama fıkıh kitaplarında parmak araları hilallemek sünnet yazıyor. Nasıl anlamalıyız bu hadisi?
- Bazen el parmaklarını hilallemeden abdest alıyoruz böyle olur mu?
- Ayak parmakları da tamamen yapışık değil ama çok da ayrık değiller hafif yapışıklar. Suyun gidip gitmediğini anlamıyorum hilallemek farz mı olur?
- Hatta bazı insanlar elleri ile ayaklarını hiç ellemeden ayağı musluktan akan suya tutup çıkarıyor böylece abdest olur mu?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

- Soruda verilen kaynakta (no: 1783, 6/256), söz konusu bilgiye rastlayamadık.

- Müsned’de, soruda yer alan hadisin ikinci cümlesine rastlayamadık. Orada yalnız “El ve ayakların parmaklarını hilalleyin.” (İbn Hanbel, h.no: 2604),  “Abdest alırken parmaklarını hilalle!” (İbn Hanbel, h.no:16381) manasındaki ifadeler vardır.

- Soruda geçen rivayetin kaynağı için bk. Sünenu’d-Darekutni, no: 317, 318.

Bilindiği üzere “hilallemek”, parmakların arasını aralayıp yıkamak ve kuru kalmasına imkân vermemek anlamına gelir. Ayet veya hadislerde yer alan bu tür ifadeler terğib veya terhibe (teşvik veya sakındırmaya) yönelik bir irşat üslubudur. İşin mahiyetinin farz veya sünnet olması bir şey değiştirmez. Önemli olan etkileyici bir üslupla muhatapları ikaz etmek ve konuya dikkati çekmektir.

- Mesela, sahih bir hadiste “Ateşten dolayı ökçelerin vay haline!” (Ahmed b. Hanbel, h.no: 6911) diye ifade edilmiştir.

Burada ökçelerin / topukların hepsinin ateşte yanacağı ifade edilmemiştir. Ancak ateşte yanacak olanların topukları da yanacaktır. Hadiste. “Cehenneme girenlerin ateşte yanan (diğer organları gibi) topuklarının da vay haline.” denilmiştir. Yalnız konu abdest alırken, ökçelerini, topuklarını dikkatlice yıkamayan, onu kuru bırakanlara bir uyarı olsun diye “Ateşten dolayı ökçelerin vay haline!” ifadesi mutlak olarak kullanılmıştır ki, herkes kendine düşen dersini alsın.

- Bunun gibi, sorudaki hadiste de parmakların arasını kuru bırakanları uyarma adına bir ifade kullanılmıştır. Buradaki ifade de umumi değil, mutlaktır. “Parmaklarının arasını hilallemeyen herkes cehennem gider” anlamında değil, “Cehenneme giden herkesin parmaklarının arasına da ateş girer.” demektir. Burada abdest alırken parmak aralarına da dikkat etmeleri için insanlar -etkin bir üslupla- uyarılmıştır.

Bu her iki hadiste de hakikatin ortak paydası şudur:

“Abdest organlarında kuru bir yer kalırsa abdest sahih olmaz. Abdesti sahih olmayanın namazı da sahih olmaz. Eğer Allah’ın affı yetişmezse namazı sahih olmayanın cezası ağır olur.”

Fıkıh kitaplarında “hilallemenin sünnet olduğuna dair bilgiler” bu hadisin ifadesine aykırı değildir. Çünkü, bunu yapmayan herkesin parmak aralarının kuru kalması söz konusu değildir.

- Biz İslami hükümleri, doğrudan ayet ve hadislerden alacak durumda değiliz. İhata-i ilmimiz, tetebbuatımız buna kifayet etmez. Bu sebeple, biz bu hükümleri İslam alimlerinin fıkıh kaynaklarında ortaya koydukları bilgilerden öğreneceğiz.

- El ve ayak parmaklarının arasını hilallemek dört mezhebin ittifakıyla -farz - vacip değil-, sünnettir. (bk. V. Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami, 1/347)

Buna göre, soruda yer alan (parmakların hilallenmesi, abdest organlarının delki / ovalanması gibi) soruların cevabı da bu ve benzeri kaynakların verdiği bilgilerdir.

Bununla beraber, hasta olmayanların bu önemli sünnetlere riayet etmeleri elbette çok önemlidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yazar:
Sorularla İslamiyet
Okunma sayısı : 10.000+
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun