Anne baba odasına girerken izin almak farz mı?

- Nur suresi 58. Ayetteki emre alimlerimiz ne diyor?
- Bunun mendup olduğunu söyleyen bir alim var mı?
- Eğer yoksa da bu emir ve hüküm vacip mi yoksa farz mı?

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, anne, baba hem büyük çocuklarından hem de karı koca münasebetlerine aklı erebilecek yaşa gelen çocuklarından ayrı bir odada yatarlar. Bu çocukların ve sürekli evde kalan hizmetçilerin, anne-babanın özel odasına girerken izin almaları gerekir.

Nur suresi 58. ayetin meali şöyledir:

“Ey iman edenler! Hizmetinizde bulunanlarla içinizden henüz ergenlik çağına gelmemiş olanlar yanınıza gelmek için sizden üç vakitte izin alsınlar. Sabah namazından önce, öğle sıcağından dolayı (istirahata çekilirken) elbisenizi çıkardığınızda ve yatsı namazından sonra. Bunlar, örtülmesi gereken yerlerinizin açık bulunabileceği üç vakittir. Bunlar dışında ne size ne de onlara bir sakınca vardır. Bunlar sıkça yanınıza girip çıkan, birbirinizle iç içe olduğunuz kimselerdir. Allah size ayetleri işte böyle açıklar, Allah her şeyi bilir, yerli yerinde yapar.”

Bu konuda alimlerin farklı içtihatları vardır:

Bazı alimlere göre, ayette yer alan “...sizden üç vakitte izin alsınlar” mealindeki izin emri menduptur / müstehaptır.

Müfessir Razi’nin de tercih ettiği diğer bazı alimlere göre ise, bu emir farzdır. (bk. Razi, ilgili ayetin tefsiri)

Kurtubi’nin bildirdiğine göre, bu emrin farzlığı ifade ettiği görüşü, alimlerin büyük çoğunluğuna aittir. (Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

Esasen kolaylık İslam’ın ilkelerinden biridir; dinî, ahlaki ve hukukî ilkeleri ihlal söz konusu olmadığı sürece müminler, kendilerine kolay gelen uygulamaları tercih edebileceklerdir. İffetin korunması bir ilkedir, bunun için örtünmek, cinselliği sergilememek bir araçtır.

Bu ilke ile kolaylık ilkesi çatıştığında ikincisinden, ancak zorunlu olduğu ölçüde fedakârlık edilmesi istenmiş, örtünmenin amacını ortadan kaldırmayan kolaylıklara izin verilmiştir; bunun örnekleri aynı surenin 30-31. ayetlerinde ifade edilir.

Burada bir başka örnek, “Bunlar sıkça yanınıza girip çıkan, birbirinizle ilişki içinde olduğunuz kimselerdir.” gerekçesiyle açıklanmaktadır. Hizmetçi gibi devamlı evde olan ve hizmet gerektirdiği için evin hanımı ve beyi ile birlikte yaşayan kimselerle henüz ergenlik çağına gelmediği için daha ziyade evde, ana babanın yanında bulunan çocukların, birbirlerinin yanına girip çıkarken, üç vakit dışında izin almalarına gerek görülmemektedir.

Ancak bu üç vakitte karı koca veya özel mekânında bulunan diğer ev sakinleri, 30-31. ayetlerde ve tefsirinde açıklanan, “hizmetçiler ve mahremlere mahsus istisnaları aşacak şekilde” soyunabilecekleri için, yanlarına gelmek isteyen küçük çocuklar ve hizmetçilerin izin almaları emredilmiştir.

Ergenlik çağının kızlarda âdet görme, erkeklerde ihtilâm olma ile başladığında ittifak vardır. Bu iki biyolojik gelişmenin gecikmesi veya olmaması halinde Ebû Hanife’ye göre erkeklerde on sekiz, kızlarda on yedi, müçtehitlerin çoğuna göre ise on beş yaşın dolmasıyla ergenlik çağına girilmiş olur.

Çocuklar ergenlik çağına girince, aynı derecedeki diğer mahremler için söz konusu olan sınırlara ve istisnalara tabi olurlar.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet