Bir kimseyi ameli yavaşlatırsa, nesebi hızlandıramaz ne demek?

- Bir kimseyi ameli yavaşlatırsa, nesebi hızlandıramaz anlamında bir hadis gördüm. Bunun tamamını yazarsanız memnun olurum.
- Bu ne demektir?

Değerli kardeşimiz,

"Bir kimseyi ameli yavaşlatırsa, nesebi hızlandırmaz." ifadesi, ibadetleri noksan olan bir kimseyi soyu sopu, ibadetleri olan kimselerin mertebesine ulaştırmaz demektir. O hâlde bir kimse nesebinin şerefine, atalarının faziletine bel bağlayarak, nesebinin ve soyunun şerefine güvenerek güzel amellerde, ibadet ve takvada kusur etmemesi gerekir.(1)

İlgili hadislerden birinin tamamı şöyledir:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ

 وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ، يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ

 وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا، سَتَرَهُ اللهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ

وَاللهُ فِي عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ

 وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا، سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِيقًا إِلَى الْجَنَّةِ

 وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِي بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ اللهِ، يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ، وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ، إِلَّا نَزَلَتْ عَلَيْهِمِ السَّكِينَةُ وَغَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ وَذَكَرَهُمُ اللهُ فِيمَنْ عِنْدَهُ

 وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ، لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ

Hz. Ebu Hüreyre (r.a.) rivayet eder. Resulullah (asm) şöyle buyurdu:

“Bir kimse, bir müminden dünya sıkıntılarından bir sıkıntıyı giderirse, Allah, ondan ahiret sıkıntılarından bir sıkıntı giderir.

Bir kimse, başı sıkışana kolaylık gösterirse, Allah, ona dünya ve ahirette kolaylık verir.

Bir kimse, bir Müslümanın ayıbını (günahını, kusurunu) örtbas ederse, Allah da onu, dünyada ve ahirette örtbas eder.

Kul, din kardeşinin yardımında oldukça, Allah da kulun yardımındadır.

Her kim bir yol tutarak, o yolda ilim ararsa, bu sebeple Allah ona, cennete götüren bir yol müyesser kılar.

Bir topluluk, Allah’ın evlerinden bir evde toplanarak Kitabullah’ı okurlar ve onu aralarında müzakere ederlerse, üzerlerinde sekinet iner (Allah onlara sükûnet, emniyet ve güven ihsan eder). Allah’ın rahmeti onları kaplar. Melekler de etraflarını kuşatırlar. Allah onları, kendi nezdindekilerle anar.

Bir kimseyi ameli yavaşlatırsa (kendisini geride bırakırsa), nesebi hızlandırmaz (öne geçirmez).”(2)

Hadis-i şerifte geçen "sıkıntının giderilmesi", onun ortadan kaldırılması, izale edilmesi demektir. Burada Müslümanların ihtiyaçlarını görmenin ilim, mal, yardım, bir maslahatı göstermek, nasihat ve daha başka insanın kolayına gelen herhangi bir yolla onlara faydalı olmanın faziletine dikkat çekildiği gibi, Müslümanın kusurunu örtmenin fazileti de söz konusu edilmektedir.

Aynı şekilde zorluk çeken (yani borcunu ödemekte zorlanan) borçluya mühlet vermenin fazileti, ilim tahsil etmek için gitmenin fazileti de anlaşılmaktadır. Bu ise, şanı yüce Allah’ın rızasını gözetmek şartı ile ilimle uğraşmayı gerektirir.

Dipnotlar:

1) bk. Nevevî, Sahîh-i Müslim Şerhi, el-Minhac, 11/105-106.
2) Müslim, Zikr 38; Ebu Davud, Edeb 68; Tirmizi, Hudud 3.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet