Dört mezhepten başka fıkhi mezheplere uymak caiz mi?

- Şu an mevcut dört mezhepten farklı olarak günümüze kısmen ulaşan (zahiriler gibi) bazı fıkhi ekol ve görüşlere kısmen yahut tamamen tabi olan kimseler hadiste geçen "cemaatten ayrılmış" kimselerden mi olurlar; yoksa itikadi olmayan meselelerde bu tip görüş farklılıklarını zenginlik mi saymalıyız?
- Yani aslında 4 fıkıh mezhebinden birinde bulunmakta icma var mı?

Değerli kardeşimiz,

Mezhep, bir müçtehidin içtihadı demektir.

Âlim olmayan Müslümanlar, müçtehit olduğu kabul edilmiş bir âlimin fetvalarına tabi olabilirler; yeter ki, bu içtihat / mezhep sahibi tarafından veya başka âlimlerin kitaplarında nakledilmiş olsun.

Fıkıh mezhepleri, bilinen dört mezhepten ibaret değildir.

Kişi tabi olduğu bir mezhebin bir görüşünü uyguladığı zaman sıkıntı yaşayacak ve zorluk çekecekse, o sıkıntı ve zorluğu aşmak için, başka bir fıkıh mezhebinin hükmünü taklit edebilir, bunda mahzur yoktur. Zira mezhepler arasında ihtilaf olan konularda, belli bir mezhebe bağlı kalmak zorunlu olmayıp, mazerete binaen başka bir mezhebin görüşü ile de amel edilebilir. (bk. İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, I, 177)

Ancak unutmamak gerekir ki, başka mezhep veya mezheplerin hükümlerini taklit ederken, bir ihtiyaç olmaksızın, keyfi olarak diğer mezheplerin sadece kolay hükümlerini almak ve mezheplerin görüşlerini sonuçta hiçbir fıkıh mezhebine uygun olmayacak bir biçimde birleştirmek, samimi kulluk duygusuyla bağdaşmayacağı için uygun görülmemiştir.

Bununla beraber dört mezhep dışındaki tam sistemleşememiş Zahiriye mezhebi, İmam Evzai, Taberi, Leys, Sevri gibi müçtehitlerin görüşlerini de tam tamına öğrenmeden taklid etmek doğru değildir. Onların görüşleri ile amel etmek gerektiğinde, bu konuda alanında uzman bir kişiye sorulmalı, bu görüşün var olup olmadığı, amel edilip edilemeyeceği öğrenilmelidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet