Kütüb-i Sitte isimli eserde geçen Rezin Abderi, hangi çalışmayı yapmıştır?

Tarih: 28.09.2011 - 09:20 | Güncelleme:

Soru Detayı
- Bu eserin tercümesinde hangi eserlerin hadisleri vardır?
Cevap

Değerli kardeşimiz,

Temel hadis eserlerinin tasnifinden hemen sonra, meydana getirilmiş eserlerdeki hadislerin tekrarlarını çıkartıp bir araya toplamak suretiyle geniş çaplı çalışmalar telif edilmiştir.

Bunların başında Endülüslü bir âlim olan Ebu’l-Hasen Rezin b. Muâviye el-Abderî es-Serakostî (ö. 535/1140) İbn Mâce’nin Sünen’i yerine İmam Mâlik’in Muvatta’ını koyarak, Kütüb-i Sitte’nin hadislerini “et-Tecrîd li’s-Sıhâh ve’s-Sünen” adıyla bir araya toplamıştır.

Rezîn'in kitabında, onun bir araya getirmiş olduğu ana kaynaklarda yer almayan bir kısım hadisler mevcuttur. Rezîn, bunların râvilerini yazmış fakat kaynağını, nereden alındığını belirtmeden öylece bırakmıştır. İşte Rezin’in ilavesi olarak verilen rivayetler bunlardır. Bunlar da hadis rivayetleridir. Ancak bunların bir ksımı sahih olabileceği gibi bir kısmı da zayıf olabilir. İbrahim Canan, ilgili eserin tercüme ve şerhinde Rezin ilavesi olarak geçen bazı rivayetlerin kaynaklarına işaret etmiştir.

Daha sonra İbnu’l-Esîr el-Cezerî (ö. 606/1209) benzeri bir çalışma yaparak “Câmi’u’l-Usûl Li Ehâdîsi’r-Rasûl” adlı eseri meydana getirmiştir. Bu eser Kemal Sandıkçı tarafından tercüme edilmiştir.

Câmi’u’l-usûl üzerine Mecduddîn Fîrûzâbâdî (ö. 817/1414) tarafından “Teysîru’l-vusûl ilâ Câmi’il-usûl” adıyla bir ihtisar çalışması yapılmıştır.

Günümüzde "Kütüb-i Sitte" olarak bilinen ve İbrahim Canan tarafından tercüme ve şerhi yapılan on sekiz ciltlik eser, aslında “Teysîru’l-vusûl ilâ Câmi’il-usûl” adlı eserin tercümesi ve şerhidir. Ayrıca bu esere İmam Mâlik’in eserindeki diğer hadisler de ilave edilmiştir. Bu altı kitaba ilave edilen üç kitap daha bulunmaktadır. Böylece sayıları dokuza ulaşan bu meşhur kitaplara "Kütüb-i Tis’a" denmektedir.

1. Muhammed b. İsmâîl b. İbrahim el-Buhârî ve Sahîh’i.

İmam-ı Buhârî, 194/810 yıllarında Buhara’da doğmuştur. Etbâ-u Etbâi’t-Tâbiîn tabakasına mensuptur. Kırk yıl süren ilim yolculuklarında yüz bini sahih, toplam üç yüz bin hadis ezberlediğini belirtmektedir. Ders aldığı hoca sayısı ise bini bulmuştur. Yetmiş bin râvi’den dinlediği hadisleri on altı yılda kitap haline getirmiştir.

Buhâri te’lif hayatına daha öğrencilik yıllarında başlamıştır. et-Târîhu’s-sağîr, et-Târîhu’l-evsât, et-Târîhu’l-kebîr, el-Edebü’l-müfred, ed-Duafâ gibi eserleri de bulunmaktadır. 256/870 yılında Buhara yakınlarındaki Hartenk’de vefat etmiştir.

Onun en meşhur kitabı “Buhâri” olarak ifade edilen, "el-Câmiu’l-Müsnedu’s-Sahîh" isimli hadis kitabıdır. Buhâri, Sahîh’ini altı yüz bin hadis arasından seçmiştir; 9 cilt, 97 kitap 3.730 bâbtan oluşturmuştur. Mükerrerleri ile birlikte 7.275, mükerrerler dışında 2.761 hadis ihtivâ etmektedir.

2. Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî ve Sahîh’i

İmam-ı Müslim, 202/818 yılında Nişabur’da doğmuştur. Ticaretle geçimini sağlamış, ömrünün sonlarına doğru İmam-ı Buhâri ile tanışmıştır. Ancak eserinde İmam-ı Buhâri’den hadis rivâyet etmemiştir. Etbâ-u Etbâi’t-Tâbiîn tabakasına mensuptur. 261/875 yılında vefât etmiştir.

Onun en meşhur eseri "el-Müsnedü’s-Sahîh" adını verdiği kitabıdır. İmam-ı Müslim onu üç yüz bin hadis içerisinden seçmiştir. Kitabını bablara ayırmamıştır. Onun kitabında bulunan bab başlıkları daha sonraları Nevevî (ö. 676/1277) tarafından kaleme alınmıştır. Şu an Müslim 4 cilt, 54 kitap, 1.322 bab ve mükerrerler dışında 3.033 hadisten oluşmaktadır.

3. Muhammed b. İsâ bin Sevre et-Tirmizî ve Camiî

Tirmizî, 209/827 yılında doğmuştur. Ömrünün sonuna doğru gözlerini kaybeden Tirmizî, 279/892 yılında Tirmiz’de vefat etmiştir. Etbâ-u Etbâi’t-Tâbiîn tabakasına mensuptur.

Hadis ilminin bir çok alanında eser veren Tirmizî’nin en meşhur eseri Sünenü’t-Tirmizî diye bilinen el-Camiu’s-Sahih’idir. Bu eser Kütüb-i Sitte’nin üçüncü kitabı olarak kabul edilmektedir. 10 cilt, 46 kitap, 2.496 bâb, 3.956 hadisten meydana gelmektedir.

4. Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şu’ayb en-Nesâî ve Sünen’i

Nesaî, 214/829 yılında Nesâ’da doğmuştur. Mekke’de 303/915 yılında vefat etmiştir. Nesâî önceleri fıkhî hadisleri derlediği es-Sünenü’l-Kebîr adlı eserine sahih ve illetli hadisleri almış daha sonra istek üzerine bu kitabının sadece sahih hadislerini derleyerek el-Mücteba adlı eserini ortaya koymuştur. Onun Sünen’i 8 cilt, 54 kitap ve 2.400’e yakın bâb içermektedir.

5. Ebû Dâvûd Süleyman b. Eş’as b. İshak el-Ezdî es-Sicistânî ve Sünen’i

Ebû Dâvûd, 202/818 yılında Sicistan’da doğmuştur. 275/888’de Basra’da vefat etmiştir. Ebû Dâvud’un Sünen’i 5 cilt, 40 kitap 1.889 bâb ve 4.800 hadis ihtiva etmektedir.

6. İbn Mâce ve Sünen’i

Asıl adı Ebu Abdillah Muhammed Bin Yezid el-Kazvinî’dir. 209/825’de Kazvin’de doğmuştur. Sünenden başka tefsir ve tarih konularında eserleri bulunmaktadır. 273/886 yılında vefat etmiştir.

Eseri iki cilt, mukaddime bölümü hariç 37 kitap 1.515 bâb ve 4.341 hadisten oluşmuştur. Sünen’in de bulunan 613 hadisin isnadının zayıf olduğu söylenmektedir.

7. İmam Mâlik ve Muvatta’ı

İmam-ı Mâlik, Hicri 93 yılında Medine’de doğmuş, 179 yılında Medine de vefat etmiştir. Etbâu’t-Tabiîn arasında yer alır. İmam-ı Mâlik, hükümdarların Muvatta’ı tek kitap olarak uygulamaya koyma tekliflerini “Bizim ulaşamadığımız hadislere başkaları ulaşmış ve onları bir araya getirmiş olabilirler.” diyerek geri çevirmiştir.

Muvatta kendisinden önceki hadis edebiyatının tertib ve muhtevasını yansıtan bir eser niteliğindedir. Muvatta iki cilt, 61 kitap ve 1.720 hadisten oluşmaktadır.

8. Dârimî ve Sünen’i

Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman et-Temîmî es-Semerkandî ed-Darimî hicri 181 yılında Semerkand’da doğmuştur. 75 yaşlarındayken 255/868 yılında Merv’de vefat etmiştir. Onun en meşhur eseri bazı hadisçilerin Müsned ismini verdikleri Sünen’idir. İki cilt olan Sünen, 163 sayfalık bir mukaddime, 23 kitap, 1.403 bâb ve 3500 hadisten oluşmaktadır.

9. Ahmet b. Hanbel ve Müsned’i

Ahmed b.Hanbel, hicri 164’de Bağdat’ta doğmuştur. Kur’an’ın mahlukiyeti meselesi dolayısıyla 18 ay hapiste işkence çekmiştir. Hicri 241 yılında 77 yaşlarındayken vefat etmiştir. Etbâ-u Etbâi’t-Tâbiîn tabakasına mensuptur. Müsned adıyla meşhur eseri 904 sahabîden nakledilen yirmi yedi binin üzerinde hadisi ihtiva etmektedir. Müsned’de yer alan sahabiler önce Müslüman olmadaki önceliklerine, sonra aşiret durumlarına, daha sonra da yerleştikleri şehirlere göre sıralanmıştır. Müsned ilk hadis sahifelerini de ihtiva eder. Hicri 200 ila 228 yılları arasında 750.000 hadisten seçilerek meydana getirilmiştir. Onun bu eseri telif gayesi, kendisince sahih olduğuna kanaat getirdiği veya sahih olması muhtemel bütün hadisleri toplamaktır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Kategori:
Okunma sayısı : 5.000+
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun