İmam Azam, ayeti kasten yanlış mı okumuş?

- İmam-ı Azam ve İmam-ı Malik hakkında anlatılan menkıbe sahih mi?
- Anlatılana göre bir gün imam Mâlik Medine’de ders veriyormuş İmam Ebu Hanife derse gelip oturmuş İmam Mâlik ona sormuş nerelisiniz imam Ebu Hanife Iraklıyım demiş İmam Mâlik de fitne yurdu Irak mı gibi bir cevap vermiş sonra İmam Ebu Hanife Tevbe suresinin 101. ayetini kasıtlı olarak yanlış okumuş İmam Mâlik'e cevap vermek için. İmam Mâlik de ayeti yanlış okudun doğrusu böyle deyip doğru şekilde okumuş.

Değerli kardeşimiz,

Bakabildiğimiz hadis, tarih ve tefsir gibi kaynaklarda böyle bir bilgi bulamadık.

Ancak bir nasihat ve irşad kitabı olan “Nüzhetü’l-mecalis” isimli eserde senet ve kaynak verilmeden “bir latife” olarak geçmektedir. (bk. Safuri, Nüzhetü’l-mecalis, 2/84)

Eğer bu rivayet doğruysa bunu, büyük zatların belki de başkalarına ders vermek için yaptıkları bir latife olarak görmek gerekir. İnsanlar yaşadıkları yerlere ve ülkelerine göre değil, yaşantılarına göre değerlendirilir.

Nitekim Iraklı olmak fitne ve fesat sahibi olmayı gerektiriyorsa, o zaman Medineli olmak da -haşa- münafık olmayı gerektirir gibi hatalı bir sonuca varılır. Çünkü

"Çevrenizdeki bedevilerden münafıklar var. Medine halkından da nifakta tecrübeli olanlar var. Sen onları bilmezsin. Onları biz biliriz..." (Tevbe, 9/101)

mealindeki ayette Medineli münafıklardan söz edilir.

Buna bakarak Medinelilere münafık diyemeyeceğimiz gibi, fitne çıkan bir yerdeki Müslümanlara da fitneci diyemeyiz.

İşte bu iki imamımız bu vesileyle bu hakikate dikkat çekmek istemiş olabilirler.

Rivayete göre, İmam Malik’e İmam Azam Ebu Hanife’yi gördün mü diye sorarlar:

İmam Malik: Evet, öyle bir adam gördüm ki, eğer şu sütun hakkında altındır diye konuşsa, delilleri ile ispat eder.

İmam Mâlik’e bu soruyu bir topluluğun sorduğu, onlara şöyle cevap verdiği de bildirilmektedir:

– Subhanallah! Onun gibisini görmedim. Eğer şu sütun altındır diye söylese, sözünün doğruluğuna kıyas delillerini ortaya diker.

Bir gün Ebu Hanife, İmam Malik’in yanına varmıştı.

Malik, İmamı layık olduğu yere oturttu. İmam ayrıldıktan sonra yanındakilere şöyle dedi.

– Bu kimdi bildiniz mi?

– Hayır bilemedik.

– Bu Ebû Hanife’dir. Allah onu, birçok zor meselelerin açıklamasında başarılı kılmıştır. Eğer şu direk altındır dese ispat eder. (Bağdadi, Tarih, 13/336; Heytemî, Menakıb-ı İmâm-ı Âzam, s.109)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet