Hanefi kaynaklara göre, zekat ve fitre konusunda temlik şart mı?

- Biz Hanefilere göre temlikin şart olduğunu biliyorduk. Ancak Hanefi kaynakların temel eserlerine göre temlikin şart olmadığı mı anlaşılıyor.
- Bu ifadeleri açıklar mısınız?
وَمِقْدَارُ الْفِدْيَةِ مِقْدَارُ صَدَقَةِ الْفِطْرِ، وَهُوَ أَنْ يُطْعِمَ عَنْ كُلِّ يَوْمٍ مِسْكِينًا مِقْدَارَ مَا يُطْعِمُ فِي صَدَقَةِ الْفِطْرِ
[الكاساني، بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، ٩٧/٢]
فَصْلٌ رُكْن صَدَقَة الْفِطْر
وَأَمَّا رُكْنُهَا فَالتَّمْلِيكُ لِقَوْلِ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - «أَدَّوْا عَنْ كُلِّ حُرٍّ وَعَبْدٍ» الْحَدِيثَ، وَالْأَدَاءُ هُوَ التَّمْلِيكُ فَلَا يَتَأَدَّى بِطَعَامِ الْإِبَاحَةِ وَبِمَا لَيْسَ بِتَمْلِيكٍ أَصْلًا وَلَا بِمَا لَيْسَ بِتَمْلِيكٍ مُطْلَقٍ
[الكاساني، بدائع الصنائع في ترتيب الشرائع، ٧٤

Değerli kardeşimiz,

Arapça ifadenin tercümesi şöyledir:

"Fidyenin miktarı fıtır sadakasının miktarı kadardır. O da her gün fakire -yedirdiği fıtır miktarı kadar- bir fakire yedirmektir."

"Fıtır sadakasının rüknü temliktir. Nitekim Hz. Peygamber (asm) “Her bir hür ve köle için (fıtır sadakasını) eda edin.” buyurmuş ki EDA da temliktir. O halde ibaha şeklinde yedirilen yiyeceklerle asla temliki söz konusu olmayan veya mutlak olarak temlik sayılmayan şeylerle eda olmaz."

Kasani’nin şu ifadesi çok açıktır:

 وَيَجُوزُ فِي الطَّعَامِ التَّمْلِيكُ، وَالتَّمْكِينُ وَهُوَ: طَعَامُ الْإِبَاحَةِ فِي قَوْلِ أَبِي حَنِيفَةَ، وَأَبِي يُوسُفَ، وَعِنْدَ مُحَمَّدٍ لَا يَجُوزُ فِيهِ إلَّا التَّمْلِيكُ،

"Fidyede temlik yoluyla eda caiz olduğu gibi, temkin yoluyla da caizdir." (Kasani, 2/187)

Temkin: İbaha yoluyla yedirmektir. İmam Azam ve Ebu Yusuf’a göre, ibaha da caizdir. Fakat İmam Muhammed’e göre caiz değildir.

Bu açıklamalardan anlaşılıyor ki, Hanefi mezhebine göre;

- Fıtır sadakasında temlik şarttır.
- Fidyede ise Şeyheyne göre ibaha caizdir, İmam Muhammed’e göre caiz değildir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Alacaklarımızı oruç fidyesine sayabilir miyiz?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet