Evlenmek istediğimiz kişinin gözlerine mi bakmalıyız?

Böyle bir hadis böyle bir şey var mı? Sevmek için evlenmek istediğimiz kişinin gözlerine mi bakmalıyız? Peygamberimiz (sav) evlenmek isteyen bir sahabiye git gözlerine bak, bu aranızda sevgi doğurur demesi ile ilgili merak ettiğim bir şey, yani böyle bir hadis var mı? Yani Erkek ve kadının bakışması aralarında sevgi doğurur mu? Bakışmadan dolayı iki insan arasında sevgi olur mu? Son olarak da evlenmek niyetinde ise mi sevgi oluşur? Çünkü insanlar bakarken evlenmek niyeti ile değil konuşmak gerektiği için bakmak zorunda kalıyorlar birbirlerine?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili hadis-i şerif “gözlerine bak” emri değildir.

Hadisin lafzı şöyle:

“Ensâr kadınlarının gözlerinde bir şey vardır.” (Müslim, Nikâh 74)

Bu ne demek?

Peygamberimiz (asm) Ensar kadınlarının göz yapılarında bir farklılık olabildiğini söyleyerek, evlenmek isteyen sahabeye onu görmesini tavsiye ediyor. Bu “git gözlerinin içine bak” demek değildir; git, yüzünde (gözler dahil) neler olduğunu gör demektir.

Bu hadisin anlamı nedir?

Ensâr kadınlarının bazı fiziksel özellikleri hakkında bilgi veriyor: göz yapısı küçük olabilir, çakır göz olabilir, farklı bir estetik yapıda olabilir. Ve evlenmek isteyen kişinin “sonradan rahatsızlık duymaması” için yüzünü görmesini tavsiye ediyor.

Demek ki, bu hadis de özel olarak “gözlerine bak” demez. Sadece Ensâr kadınlarının gözleriyle ilgili bir fiziksel özellik olduğu için: “Git, gör” tavsiyesinde gözlerle ilgili örnek veriyor. Yani mesele gözlerine bakmak değil; evlilik için eş adayının yüzünü ve görünüşünü görmektir.

Konunun özü, tüm sahih hadisler şunu öğretir:

Evleneceğin kişiyi görmelisin. Bu görmek: yüzü, bakışları, mimikleri, güzelliği/görünüşü kapsar. Bu görmek, sevgi ve ülfet doğurur. Ama hiçbir sahih hadis: “Gözlerinin içine bak” “Aşk gözlerden doğar” şeklinde bir emir içermez.

Diğer taraftan, hadiste geçen ifade: فَإِنَّهُ أَحْرَى أَنْ يُؤْدَمَ بَيْنَكُمَا ifade, İslâm âlimleri tarafından çok açık bir şekilde yorumlanmıştır.

Kelime kelime anlam, genel anlam, şerhlerdeki açıklamalar ve maksat olmak üzere dört bölümde vermeye çalışalım:

1) Kelime Kelime Anlam

فَإِنَّهُ “Şüphesiz o (bakman)”

أَحْرَى “daha uygundur, daha elverişlidir, daha çok sebeptir”

أَنْ يُؤْدَمَ “sevgi ve ülfet doğması, uyum sağlanması, aranın iyi olması”

بَيْنَكُمَا “sizin aranızda”

2) Genel Anlam

“Çünkü bu, aranızda sevgi, uyum ve anlaşmanın oluşmasına daha çok vesile olur.”

Kısaca: Görmek, ülfet doğurur, evlilik daha sağlıklı olur.

3. Hadis Şerhlerinde Açıklamalar

يُؤْدَمَ: Sevgi, uyum, muhabbet, kalpte yakınlık doğurmaktır. Onu görmesi, birbirinizi beğenmenize ve aranızda ülfet oluşmasına sebep olur. (Nevevî, şerhu Müslim, ilgili yer.)

أَنْ يُؤْدَمَ بَيْنَهُمَا: Birbirlerine alışma, kalplerin bağlanması, hayatın daha huzurlu olmasıdır. Evlilik için bakmak, kalpte kırgınlığı ve pişmanlığı engeller. (İbn Hacer, Fethu’l-Bârî, Nikâh 9)

Görmek, nefret edilmesi muhtemel bir özelliği önceden fark etmeye yarar. Böylece evlendikten sonra pişmanlık olmaz; sevgiyi artırır. (Ayni, Umdetü’l-Kari, Nikâh Bölümü)

4) Bu ifade tam olarak neyi öğretiyor?

- Evleneceğin kişiyi görmen, evlilik için en uygun olandır.

- Görmek; sevgi, alışma, güven ve ülfeti artırır.

- Görmemek; evlilikte pişmanlığa yol açabilir.

- Bu yüzden “görmek” sünnettir.

Özetle, hadiste geçen, فَإِنَّهُ أَحْرَى أَنْ يُؤْدَمَ بَيْنَكُمَا ifadesi “Onu görmen, aranızda sevgi ve uyumun oluşması için daha uygundur.” anlamına gelir.

Erkek ve kadının birbirine bakması aralarında sevgi doğurur mu?

Evet. Bu hem hadiste hem insan psikolojisinde vardır. Hadiste “bu sizin aranızda ülfet ve sevgi doğurur” denmesinin sebebi:

Görmek, tanımak, fiziksel uyum hissi, karşılıklı hoşlanma, samimiyet, doğallık gibi durumlar, insan yaratılışının gereğidir. Birini görmeden “gönül ısınması” güçlü olmaz. Bu yüzden İslam, evlilik niyetiyle bakmaya izin vermiş ve teşvik etmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet