İnsan cinden neden üstündür?

- Allah İnsanı iradesi olması nedeniyle bütün canlılardan üstün tutmuş. Fakat cinlerin de iradesi var. Bu durumda biz neden cinlerden daha üstünüz?
- Ayrıca hangi açılardan cinlerden daha üstünüz?

Değerli kardeşimiz,

İslamî literatürde insanların üstünlüğü onların iradesine bağlanmamıştır.

İnsanın en üstün varlık olarak yaratıldığı Kuran-ı Kerim'de belirtilmiştir:

“Muhakkak ki biz insanı 'ahsen-i takvimde' (en güzel kıvamda) yaratmışızdır.” (Tin, 95/4)

mealindeki mücmel olarak belirtilen bu kavram etrafında birçok yorum yapılmıştır.

En cami, en şümullü, en kapsamlı yorum; onun hem maddi organlarının, boyu-posunun teşkil ettiği fiziki donanımı hem de ruhu, zekâsı, aklı, feraseti, anlayışı, algılaması ve kalbi hissiyatı gibi manevi donanımı bakımından bütün varlıklardan daha üstün olduğudur. (krş. İbn Atıyye, Razi, Kurtubi Tin 4. ayetin tefsiri)

Her açıdan en güzel şekilde yaratılan insan, bunu başaramadığı zaman aşağıların aşağısına düşmeye mahkûmdur.

Unutulmaması gereken bir husus da dünya hayatının geçici olduğu ve ölümün kaçınılmazlığı karşısında insan için en akıllıca işin bu yeryüzü sınavını başarıyla geçme çabası içinde bulunması gerektiğidir (bk. Âl-i İmran 3/14; Hûd 11/9-11; Yûsuf 12/53.).

Diğer taraftan, Allah’ın âdemoğlunu şerefli kıldığını belirten ifade (bk. İsra 17/70), insanın çeşitli güç ve yeteneklerle donatılıp diğer varlıkların onun hizmetine verilmesiyle şerefli kılındığı anlamına gelmektedir.

İnsanın hem aklı hem tutkularının olması, melekler ve hayvanların da bulunduğu varlık mertebelerinde ona mümtaz bir yer sağlamaktadır. Bu özelliğiyle insan, bir yandan en güzel yaratılmış olmakla övülürken öte yandan ahlaki ve manevî düşüş tehlikesiyle de karşı karşıya bulunmaktadır. (bk. Razi, İsra 70. ayetin tefsiri)

Buradan hareketle insanın yüklendiği bildirilen emanet de mükellefiyet olarak yorumlanmaktadır. Emaneti başka varlık türlerinin değil insanın yüklenmiş olması, onun güç ve ulviyetinin yanında tabiatının emanete riayet etmeme eğiliminde olan zalim ve cahil tarafını da göstermektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet