Uyuya kalan kimse niyet etmezse oruç olur mu?

- Dün gece oruç tutmak istedim. Ama sahura kalkamadım ve de niyet etmemiştim. Ama tutmak istiyordum. Şimdi ben oruçlu olmuş mu oluyorum?
- Oruçlu olmuşsam ve yemek yemişsem 61 gün kaza mı olmuş oluyor?

Değerli kardeşimiz,

Oruç için akşamdan niyet etmek yeterlidir, sahura kalkmasanız bile orucu tuttuysanız, niyetiniz de orucunuz da geçerlidir.

Ancak “sahura kalkmadığım için orucum olmadı” diye oruç tutmadıysanız ve yiyip içtiyseniz, orucunuz bozulmuştur. Bu durumda, orucu "bilerek ve kasten bozma olmadığı" ve "oruçlu değilim" düşünceiyle olduğu için 61 gün değil 1 gün kaza edersiniz.

Bu kısa bilgiden sonra detaya gelince:

Niyet etmek orucun şartlarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için akşamdan niyet etmek veya sahura kalkmak da niyet sayılır.

Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, Güneş'in batması ile ertesi gün tepe noktasına gelmesi öncesine (10 dk.) kadarki süredir. Ancak imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz yapılan niyet caiz olmaz. (Kasani, Bedai, 2/85)

Bu oruçlar için “yarınki orucu tutmaya” şeklinde mutlak niyet yeterlidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve “yarınki Ramazan orucuna” şeklinde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazan’ın her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir. (Mevsıli, el-İhtiyar, 1/126-127)

Kaza, kefaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, kefaret veya adak orucuna” şeklinde belirtilmesi gerekir. Şafii mezhebine göre ise nafile dışındaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Nafile oruçlara ise Güneş tepe noktasına gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir. (Şirazi, el-Mühezzeb, 1/331-332)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet