Fiili sünnet sadece Peygamber Efendimize mi vacip?

- Fiili sünneti ele alan bir yazıda şöyle deniyor:
 "İbn Hazm, fiilî sünnetin sadece Peygamber (sas) için vacip olduğu ve diğer Müslümanları ilgilendirmediği görüşünü reddeder. Aynı zamanda İbn Hazm, Peygamber’in (sas) fiillerini aynen yapmanın farz olduğunu savunanların iddialarını da delilden yoksun bulur ve reddeder. Zira O’nun fiilinin farz olduğuna dair Kur’an’dan ve sünnetten delil bulunmadıkça böyle bir hüküm verilemez. Öyle olsaydı, her Müslümanın O’nun oturduğu evde oturması, yediği şeylerden yemesi, içtiklerinden içmesi, O’nun tuttuğu kadar nafile oruç tutması vb. şeylere uyulması farz olurdu" yazıyor.
- İbn Hazm'ın reddettiği görüşler hangi ehli bidat fırkaya aittir?
- Ehli sünnet içinde bu türden bir görüşü olan az sayıda da olsa alim var mı? Varsa kimlerdir?
- Çünkü bu iki görüşün de hatalı olduğu ve genel görüşün bundan farklı olduğu aşikârdır.

Değerli kardeşimiz,

İbn Hazm’in belirttiği görüşün belli bir fırkaya aidiyetine rastlayamadık.

- Alimlerin bildirdiğine göre, Fiilî sünnet, Hz. Peygamber (asm) Efendimizin hayatı boyunca yaptığı ve sahabeleri tarafından nakledilen bütün fiilleridir.

- Sözlü olan sünnetler, fiilî olan sünnetlerden daha kuvvetlidir.

- Fiilî sünnet de sözlü sünnet gibi şerî hükümlerin delilleri olarak kabul edilir.

Fiilî sünnetler özetle şöyledir

- Cibillî fiiller / Hz. Peygamberin (asm) yürümek, oturmak, kalkmak gibi fiilleri. Bunlarla amel etmek mubahtır. Bunlara adab da denir. Yemek yerken, yatarken, camiye, tuvalete girip çıkarken vb günlük işlerimizi yaparken Peygamberimiz (asm)’e uyarsak, o işi adabına uygun yapmış oluruz. Bunlara uymayan ise günah işlemiş olmaz.

- Hz. Peygambere (asm) mahsus ona özel olan fiiller, dörtten fazla kadınla evlenmesi gibi. Bunlarla amel etmek haramdır.

- İnsanlara beyan etmek / öğretmek için yapılan fiiller. “Benim namaz kıldığım gibi namaz kılın.”, “Hac menasikini benden alın.” gibi hadislerde geçen fiiller. Bunlarla amel etmek farzdır.

- Hz. Peygamber Efendimize (asm) ait işleridir. Teheccüd namazı gibi. Bu namaz ona farz ümmetine müstehabdır.

Emir kalıbı ne ifade eder?

Kitap veya sünnette yer alan bir “emir sigası”nın neyi ifade ettiği hususu, farklı hüküm ifade ettiğine dair alimlerin görüşlerini şöyle sıralamak mümkündür:

- Hakiki emir sığası karinelerden boş bir şekilde mutlak olarak ifade edildiği zaman şu manalara gelebilir:

- Farzı ifade eder: “Namazı kıl” mealindeki ayet gibi.

- Nedb ifade eder: “Bu durumda onlarla / kölelerinizle mükatebe akdini yapın.” mealindeki ayeti gibi.

- İrşadı (nedbe yakın bir manayı) ifade eder “Şahitle tespit edin.” mealindeki ayet gibi.

- İbaheyi ifa eder: “Avlanın!” mealindeki ayet gibi.

- Tedibi (Nedbe yakın manayı) ifade eder: “Önünden ye!” hadisin emri gibi.

- İmtinanı (nimetleri hatırlamayı) ifade eder: “Allah’ın size verdiği rızıktan yiyin.” mealindeki ayet gibi.

- Tahdid ifade eder: “Dilediğinizi yapın!” mealindeki ayet gibi.

- İnzarı / uyarıyı (tehdid manasını) ifade eder: “Biraz daha yaşayın / zevkinize bakın bakalım!” mealindeki ayet gibi.

- Teshiri (tahkiri) ifade eder: “Alçalmış domuz olun!” mealindeki ayet gibi.

- Tacizi ifade eder: “(isterseniz) Taş olun!” mealindeki ayet gibi.

- İhaneti (küçük düşürmeyi) ifade eder: “Bak(azabın) tadına, çünkü sen izzetli bir kimsesin” mealindeki ayet gibi.

- Tesviyeyi ifade eder: “İster sabredin ister, ister sabretmeyin!” mealindeki ayet gibi.

- Duayı ifade eder: “(Rabbim!) Beni bağışla” mealindeki ayet gibi.

- Temenniyi ifade eder: “Ey uzun gece! Ne olur artık aydınlan!” manasındaki şiir gibi.

- Kemal-i kudreti ifade eder: “Allah bir şer şeyi (var etmeyi) irade ettiği zaman ona ‘Ol!’ der, o da hemen oluverir.” mealindeki ayet gibi. (bk. el-Amidî, el-İhkâm fi Usuli’l-ahkâm, 2/142-143).

İlave bilgi için tıklayınız:

- Fiili sünnet

- Sünnetin bağlayıcılığı, örnek alınması ve kaynağının vahiy olup ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet